Wspomnienia galicyjskie 1874-1953, oprac. G. Wojciechowski, Warszawa 2025, wyd. Bonżur, w druku
Publikacja zawiera opracowane naukowo przez redaktorów wydania wspomnienia autora w tytułowym zakresie (Galicja i Małopolska), zawierające interesującą, barwną panoramę życia codziennego, rodzinnego, towarzyskiego, kulturalnego, gospodarczego i zawodowego polskiego ziemiaństwa oraz inteligencji na przełomie wieków oraz w dwudziestoleciu międzywojennym w Małopolsce Wschodniej. Autor z wykształcenia był prawnikiem, pracował zaś jako sędzia w zakresie spraw finansowych i nieruchomości oraz urzędnik instytucji prywatnych zajmujących się parcelacją majątków ziemskich do roku 1940, następnie w Generalnym Gubernatorstwie (Kraków) i w Wielkopolsce. Ojciec Marii ze Świeżawskich Wojciechowskiej (historyk Wielkopolski i bohemista), teść Zygmunta Wojciechowskiego (mediewista, historyk ziem zachodnich Polski).
fragment Wspomnień: Przejęty zasadami ojca o pracę dla ludu wiejskiego, przerzuciłem się z kolonizacją Małopolski Wschodniej w upoważnionych instytucjach, przeprowadzając parcelację około 60 majątków, nastawając na udogodnienia dla parcelantów, w łącznej pracy z inżynierem i pułkownikiem legionowym, śp. Marcelim Śniadowskim. Służba sędziowska w Samborze i we Lwowie była tak wyczerpująca i intensywna, że o żadnej pracy społecznej mowy nie było, a w służbie tej przede wszystkim sprawy firmowe uważałem ze względu na rozwój handlu i przemysłu za sprawy naglące, zwracając głównie uwagę na usuwanie sprzecznych z ustawą postanowień statutów spółdzielni. Powróciwszy po spensjonowaniu do pracy parcelacyjnej w Ziemiańskim Towarzystwie Parcelacyjnym, prowadzoną systemem pruskiej Komisji Kolonizacyjnej, pracowałem z poświęceniem, uważając ją za pracę społeczną. W prywatnym życiu, ożeniony w styczniu 1900 r. z córką notariusza Anną Kukawską, wykształciłem trzy córki, z których jedna jako dr filozofii jest współpracowniczką męża dr Zygmunta Wojciechowskiego, wybitnego profesora Uniwersytetu w Poznaniu i dyrektora Instytutu Zachodniego, druga wykształcona prawniczka i księgowa jest żoną prokurenta i naczelnika wydziału bankowego w PBR w Łodzi, a trzecia, żona wykształconego w Londynie w Akademii Dziennikarskiej, musiała pozostać zagranicą. Kazimierz Swieżawski [z Życiorysu własnego (1949)]
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Odsłon: 24
Misja Wysokich Komisarzy Kościelnych na Górnym Śląsku podczas powstań śląskich i plebiscytu, Dokumenty, edycja, wstęp i opracowanie D. Bednarski, Katowice 2025, wyd. WueM, KSJ. do nabycia w księgarni
W prezentowanym zbiorze dokumentów zebrano materiały ukazujące zaangażowanie Stolicy Apostolskiej w trakcie przygotowania do plebiscytu górnośląskiego z roku 1921 i w obliczu wybuchających na tym terenie zrywów powstańczych (1919–1921). Korespondencja między Sekretariatem Stanu Stolicy Apostolskiej a mianowanymi przez papieża na Górnym Śląsku w latach 1920–1921 Wysokimi Komisarzami Kościelnymi miała charakter korespondencji służbowej. Raporty, depesze i szyfrogramy krążące między Rzymem a Opolem i Warszawą, choć nie kwalifikują się jako korespondencja dyplomatyczna, to jednak miały podobnie jak ona charakter poufny. Materiały pochodzą z dwóch archiwów. Pierwszym jest Apostolskie Archiwum Watykańskie (do 2019 roku Tajne Archiwum Watykańskie), w którym zostały zdeponowane zasoby Archiwum Nuncjatury Apostolskiej w Warszawie, a drugim – Archiwum Historyczne Sekretariatu Stanu Sekcji ds. Relacji z Państwami. Znaczna część dokumentów z warszawskiej nuncjatury zachowała się dzięki roztropności i zapobiegliwości księdza prałata Carlo Colliego, który podczas II wojny światowej był radcą nuncjatury w Berlinie, ale wcześniej tę samą funkcję pełnił w Warszawie i zdawał sobie sprawę z wartości zbiorów archiwum warszawskiej nuncjatury. Ów duchowny w pierwszych miesiącach wojny, w marcu 1940 roku, osobiście w walizkach wywiózł z Warszawy do nuncjatury berlińskiej wiele teczek 12 dotyczących aktywności Achillesa Rattiego. Potem z Berlina zostały one przetransportowane do Archivio Segreto Vaticano i włączone do zbioru Archiwum Nuncjatury w Warszawie. Nadano im sygnatury od 190 do 207.
Diese Dokumentensammlung vereint Materialien, die das Engagement des Heiligen Stuhls bei der Vorbereitung der oberschlesischen Volksabstimmung von 1921 und angesichts der Aufstände in diesem Gebiet (1919-1921) zeigen. Die Korrespondenz zwischen dem Staatssekretariat des Heiligen Stuhls und den vom Papst in den Jahren 1920-1921 in Oberschlesien ernannten Hohen Geistlichen Kommissaren hatte den Charakter einer Geschäftskorrespondenz. Die Berichte, Depeschen und Chiffren, die zwischen Rom und Oppeln und Warschau zirkulierten, sind zwar nicht als diplomatische Korrespondenz einzustufen, hatten aber ebenfalls vertraulichen Charakter. Die Materialien stammen aus zwei Archiven. Das erste ist das Apostolische Vatikanische Archiv (bis 2019 das Geheime Vatikanische Archiv), in dem die Bestände des Archivs der Apostolischen Nuntiatur in Warschau aufbewahrt werden, und das zweite ist das Historische Archiv der Abteilung für die Beziehungen zu den Staaten des Staatssekretariats. Eine beträchtliche Anzahl von Dokumenten der Warschauer Nuntiatur konnte dank der Umsicht und Weitsicht von Monsignore Carlo Collie bewahrt werden, der während des Zweiten Weltkriegs Botschaftsrat an der Nuntiatur in Berlin war, zuvor aber denselben Posten in Warschau innehatte und sich des Wertes der Sammlungen des Archivs der Warschauer Nuntiatur bewusst war. Dieser Geistliche transportierte in den ersten Kriegsmonaten, im März 1940, persönlich in Koffern zahlreiche Akten über die Tätigkeit von Achilles Ratti von Berlin aus wurden sie dann zum Archivio Segreto Vaticano transportiert und in die Sammlung des Archivs der Nuntiatur in Warschau aufgenommen.
Übersetzt mit DeepL.com.
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Odsłon: 291
W dniu 15 kwietnia 2025 roku w redakcji "Gościa Niedzielnego" odbyła się dyskusja na temat: Jak pisać o Kościele w XXI wieku? Temat dyskusji został wywołany przez książkę autorstwa ks. Jerzego Myszora pt. Kościół na Górnym Śląsku. 100 lecie diecezji katowickiej 1925-2025, Katowice 2025.
W debacie udział wzięli: dyr. Oddziału IPN w Katowicach dr Andrzej Sznajder; red. GN dr Andrzej Grajewski, ks. prof. Arkadiusz Wuwer WTL UŚ, ks. prof. Jerzy Myszor
W dyskusji podjęto następujące tematy:
1. We wstępie uzasadniając swą publikację Autor pisze, że teraźniejszość wymaga znajomości przeszłości. W jakim stopniu to wydawnictwo pozwala zrozumieć współczesność ?
2. Czym jest ta praca: opowieścią o stu latach obecności Kościoła na Górnym Śląsku, czy leksykonem, zbiorem różnych haseł dotyczących tego okresu ?
3. Lepiej w moim przekonaniu, opracowane jest okres powstania diecezji, jej trwanie w okresie międzywojennym oraz w czasie okupacji. Mniej wnikliwe są rozdziały o czasach PRL, a zwłaszcza III RP. Czy jest to wynikiem stanu badań i krótkiej perspektywy czasowej?
4. Jak w ciągu stulecia zmieniała się społeczność wiernych w diecezji katowickiej i jaki to miało wpływ na jej religijność?
5. Jak opisać różnorodność życia duchowego w diecezji oraz zmiany, jakie na tym obszarze następowały ?
6. Według jakich kryteriów tworzyć cezury historii kościelnej: wydarzeń politycznych, zmian w strukturach kościelnych, biografii kolejnych biskupów ordynariuszy ? Jak się do tego ma takie wydarzenie jak Sobór Watykański II ?
7. Czy potrzebujemy nowych narracji, aby opowiedzieć dzieje Kościoła ?
Debata opublikowana na portalu
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Odsłon: 563
Nagrody Starosty Bieruńsko-Lędzińskiego w dziedzinie kultury za rok 2024 zostały przyznane. Kapituła, która zebrała się 29 stycznia 2025, obradowała w składzie: przewodniczący Łukasz Odelga - starosta bieruńsko-lędziński, Anna Kubica - przewodnicząca Rady Powiatu, Agnieszka Demska-Furgał - przewodnicząca Komisji Edukacji, Kultury i Bezpieczeństwa Publicznego Rady Powiatu, Zdzisław Kantor - naczelnik Wydziału Promocji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Bieruniu oraz laureatka i laureat Clemensów Pro Arte Anna Maria Rusinek (2021) - malarka i Grzegorz Kapołka (2015) - muzyk.
Laury mają to do siebie, że trzeba się na nie naczekać, często wiele lat, a kiedy zasług jest już tyle, że nie sposób ich pominąć, trafiają do naszych rąk zwykle w wieku dojrzałym. Parafrazując słowa jednego z nagrodzonych, laureat dojrzewa jak wino, im starszy tym lepszy. Tego roku jednak Kapituła postanowiła zadać kłam tej niepisanej regule i nagrodziła także osobę, która choć młoda to nie sposób zignorować jej zapału, dokonań i sukcesów.
Nagrody Starosty Bieruńsko-Lędzińskiego w dziedzinie kultury za rok miniony Kapituła przyznała jednogłośnie we wszystkich trzech kategoriach. Laureatką Clemensa Pro Arte została Paulina Bobak z Bierunia, która przebojem zdobywa krajowe i zagraniczne galerie, Clemensa Pro Cultura otrzymał ks. prof. Jerzy Myszor, a Clemens Pro Publico Bono trafił do trójki lędzińskich społeczników Franciszka Musioła, Marka Lizaka i Janusza Musika(+).
W trosce o jakość wyróżnień proszę o zgłaszanie pretendentów do powiatowych nagród kulturalnych, dziękuję tym, którzy czynią to co roku i raz jeszcze proszę o nowe zgłoszenia - potrzeba nam wartościowych kandydatów, którzy będą zaświadczać o ich wysokim poziomie.
Wszystkim nagrodzonym składam wyrazy szacunku, uznania i serdecznie gratuluję!
Łukasz Odelga Starosta Bieruńsko-Lędziński
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Odsłon: 469
Andrzej Szczepaniak, „Gość Niedzielny” wobec systemów totalitarnych w latach 1923–1939, Katowice 2025, wyd. WueM, KSJ, zakup
Monografia została poświęcona stanowisku wydawanego w latach 1923–1939 przez kurię diecezjalną w Katowicach tygodnika „Gość Niedzielny” w kwestii przybierających na sile w okresie międzywojennym systemów totalitarnych. Składa się ona z siedmiu rozdziałów. Pierwszy z nich ukazuje okoliczności powstania i określa założenia programowe „Gościa Niedzielnego”. W rozdziale drugim została poruszona kwestia stosunku Kościoła katolickiego w polskiej części Górnego Śląska do problemów narodowościowych. O poszczególnych totalitaryzmach mowa jest natomiast w rozdziałach od trzeciego do siódmego, poświęconych kolejno: nazizmowi, włoskiemu faszyzmowi, rewolucji meksykańskiej oraz wojnie domowej w Hiszpanii. Każdy z wymienionych systemów totalitarnych, mimo pewnych podobnych cech, posiadał własną specyfikę i był oceniany przez „Gościa Niedzielnego” w perspektywie zagrożeń dla chrześcijańskich wartości. W monografii zwrócono uwagę m.in. na zróżnicowane uwarunkowania polityczne i społeczne, w których rodziły się poszczególne totalitaryzmy, oraz na ich odmienny stosunek do Kościoła i religii.
Oceny faszyzmu na łamach „Gościa Niedzielnego” dokonywano w perspektywie analizy stosunków watykańsko-włoskich. Pozytywne podejście włoskich faszystów do religii i doprowadzenie przez ich rząd do prawnego uregulowania stosunków ze Stolicą Apostolską wywoływało nawet okresowe sympatie „Gościa Niedzielnego” do dyktatorskich rządów Mussoliniego. Charakteryzując poczynania faszystowskich władz, redakcja tygodnika wydobywała przykłady, które świadczyły o ich pozytywnym nastawieniu do Kościoła, rodziny, katolickiego wychowania młodzieży czy podnoszenia poziomu społecznej moralności. Obraz faszyzmu włoskiego, jaki wyłaniał się z lektury „Gościa Niedzielnego”, zasadniczo nie był krytyczny. W porównaniu z nazizmem uznawany był on za ustrój prokatolicki, o dających się na ogół zaakceptować założeniach ideowych. Ukazywano go jako system niemający nic wspólnego z nazizmem i niezagrażający bezpośrednio doktrynie społecznej Kościoła.
Hitleryzm przedstawiany był z kolei na łamach tygodnika jako doktryna nie do przyjęcia i nie do pogodzenia z chrześcijaństwem. „Gość Niedzielny” zdecydowanie uderzał w ideologiczny ateizm i polityczny totalitaryzm nazizmu. Negatywnie oceniał panujące w Niemczech stosunki społeczne, polityczne i religijne. W drugiej połowie lat trzydziestych coraz częściej zaczęły pojawiać się w nim artykuły przyrównujące hitleryzm do komunizmu. Dopiero po wydaniu encykliki Mit brennender Sorge tygodnik rozpoczął intensywną walkę z nazizmem, o którym dotychczas jego czytelnicy mieli raczej dość powierzchowne wyobrażenie.
Niebezpieczeństwo komunizmu było natomiast od początku prezentowane na łamach tygodnika wielopłaszczyznowo. Oceniano je, biorąc pod uwagę kwestie etyczne, ideowe, społeczne i ustrojowe. W przeciwieństwie do hitleryzmu, komunizm ukazywany był przez tygodnik w kontekście koncepcji eschatologicznego pojmowania dziejów. Widziano w nim ciągle narastające zagrożenie dla całej cywilizacji europejskiej i kultury chrześcijańskiej, podczas gdy nazizm traktowany był raczej jako zjawisko przejściowe.
Istotny argument w zwalczaniu komunizmu stanowić miał przedstawiany czytelnikom na łamach „Gościa Niedzielnego” obraz rewolucji meksykańskiej. W poświęconych jej tekstach zwracano głównie uwagę na różne przejawy walki rządu z Kościołem, wykazując na tej płaszczyźnie podobieństwa między rewolucją meksykańską a bolszewicką. Akcentowaniu owych zbieżności służyło ograniczenie prowadzonej w tygodniku narracji do kwestii światopoglądowych, co stanowiło specyfikę katolickich gazet, w którą „Gość Niedzielny” również się wpisywał.
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Odsłon: 579
Jacek Żurek, Ksiądz Bolesław Stefański żołnierz bezdomny, [wyd.] Bonżur! – Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Warszawie, Warszawa 2025, ss. 108
Ksiądz Bolesław Stefański (1910–1964). Duchowny archidiecezji warszawskiej, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Harcerz, członek Stronnictwa Narodowego, żołnierz Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, który walczył do końca. Pierwszy duchowny katolicki skazany po wojnie na karę śmierci. Wyszedł z więzienia okaleczony, lecz nie złamany. Mieszkaniec Kochowa pod Maciejowicami, wikariusz parafii Św. Józefa na warszawskim Kole.
Priester Bolesław Stefański (1910-1964). Geistlicher der Erzdiözese Warschau, Absolvent der Universität Warschau. Pfadfinder, Mitglied der Nationalen Partei, Soldat der Heimatarmee, der Nationalen Streitkräfte und des Nationalen Militärbundes, der bis zum Ende kämpfte. Der erste katholische Geistliche, der nach dem Krieg zum Tode verurteilt wurde. Er kam verstümmelt, aber nicht gebrochen aus dem Gefängnis. Er wohnte in Kochów bei Maciejowice und war Pfarrer der Pfarrei St. Joseph am Warschauer Kreis.
Informacja o promocji książki i projekcji filmu o duchownym w związku z odsłonięciem poświęconej mu tablicy pamiątkowej w kościele Św. Józefa Oblubieńca NMP przy ulicy Deotymy 41 na warszawskim Kole (niedziela 2 marca, godzina 18.00)
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Odsłon: 479
Maria Sztuka, Pielgrzymki śląskie do Ziemi Świętej w latach 1840–1914 (Silesian pilgrimages to the Holy Land in the years 1840-1914), University Gazette of the University of Silesia” (July-September 2017), 10 (250) - wywiad z prof. Jerzym Myszorem, autorem książki pt. Silesian pilgrimages to the Holy Land in the years 1840-1914, Katowice 2017.
The result of the painstaking search and research of Prof. Jerzy Myszor is a publication entitled „Silesian Pilgrimages to the Holy Land in the Years 1840-1914. Studies and Materials“ (Katowice 2017). The journeys of Silesians to the Holy Land, discussed in the work, are set in the extensive socio-political context of both Palestine and Silesia at that time. The author also devoted much attention to the pilgrimage as a social and religious phenomenon. The book also traces the traditional pilgrimage routes and all traces of Polish, and especially Silesian, pilgrimage in the Holy Land. The whole book closes with an in-depth consideration of the impact of pilgrimage on the piety of the 19th and 20th centuries.
The basic question that usually accompanies the researcher, the why, was directed at three main areas. It first arose when reading the studies of historians and pastoralists, who, when dealing with pilgrimages, often reduce the subject to peculiar anecdotes, stories about the so-called “singers, the road, the songs,” while from a sociological or theological perspective they treated them with a certain amount of disregard. So it was understandable from the researcher's point of view to find an answer to the question: why such depreciation of pilgrimage? Another question was raised by the tremendous increase in the popularity of pilgrimages to the Holy Land in the mid-19th century, while a third concerned passion piety, especially the Stations of the Cross service, which had taken hold in Catholic churches since the late 18th century.
I asked myself,“ recalls the professor, ”whether there was any connection between pilgrimages to the Holy Land in the 19th century and the almost spontaneous development of various manifestations of the cult of the Passion of Christ in popular piety.
The researcher was also prompted to take up the topic by an unusual reading of diaries of pilgrimages from the early 20th century.
- I came across the publications of Joseph Goy," the researcher continues. - These are diaries of journeys to holy places, referring in form to the existing travel literature, but they are an exceptionally valuable testimony to the level of cultural and religious sophistication of a simple peasant, expressing his impressions very sincerely and therefore authentically. Jozef Goj of Brzezinka wrote as well as he could, using Polish in a dialect form - Silesian. The reading proved to be an excellent inspiration, given that few diaries from this period have survived in Silesia," the Rev. Professor states.
The initial stage of the research consisted of painstaking research, often by feel. It was first necessary to trace the paths of pilgrims, starting from Bogumin, where the rail routes in Silesia crossed from north to south, through Vienna, Trieste to Jaffa, the most important port in the land of Palestine which is the gateway to Jerusalem. It was necessary to determine not only who the statistical pilgrim was, but also his or her personalities, place of origin, occupation and shrines visited. Reaching the existing censuses even required Benedictine patience and the intuition necessary in the work of a scientist. Classification of travelers to the Holy Land was usually done in the hospices where they stayed, based on the language they spoke. In the case of pilgrims arriving from Silesia, there was no problem if the registering Franciscan was a Pole, as he could inquire in detail about the place where the pilgrim was coming from. The situation became more complicated when a Frenchman, an Englishman, an Italian or a Spaniard registered the pilgrim - then the basic criterion became a passport or other identity document, and regardless of the language used, a Silesian was registered as a Catholic from Prussia.
- In Jerusalem, in the archives of the Custody, I made thousands of photocopies, which I meticulously reviewed and analyzed for many months (work on the book took more than three years). On the path of this search, a matter of course for a historian of the Church in Silesia, I had to meet an outstanding Franciscan, such as Father Wladyslaw Schneider at the time.
In the work of Fr. Professor J. Myszor, Fr. Wladyslaw, the first monk to work (in 1875-1887) in the Holy Land, occupies a special place. He was the founder in Silesia of the Society of the Holy Sepulchre - a branch of the Cologne-based journal Das heilige Land. He built a shelter for Silesian pilgrims in Emmaus, contributed to the establishment of a hospice for German pilgrims in Jerusalem (at the Damascus Gate), undertook the construction of a German school in Alexandria, and supported the nascent institutions of the Borromean nuns, successively in Alexandria, Jerusalem and Haifa. Upon his return to Silesia, he helped and participated in the design of the Calvary in Piekary Slaskie, and was also the organizer of the Bible Museum at the monastery on Mount St. Anne.
- Father Vladislav Schneider is the key to understanding the presence of Silesians in the Holy Land, the researcher explains.
The opening of the Ottoman Empire to the Western world, the rapid development of the Iron Railway and Lloyd's fleet of passenger ships not only facilitated travel to Jerusalem, but above all encouraged it. The radical change in political relations in the Ottoman Empire in the 1830s turned the Middle East into the center of an intense political game. It was fought by the Austrians, the French, the Russians, the English and, after 1870, the Germans as well. The pretext was the right to take care of the holy places, and the main goal was a military, political and economic presence in this crucial place for the world.
Dominated by the Muslim element, Palestine became a settlement destination. Pious Jews came for religious reasons to lay their bones in the Valley of Jehoshaphat at the end of their lives. Thanks to huge grants from British magnate and philanthropist Moses Montefiore, a wave of Jewish settlers began to arrive in Jerusalem from the mid-19th century, and a growing Jewish colony was established outside the walls of Jerusalem. The second half of the 19th century also saw the emergence of religiously motivated settlement plans, especially by German Protestants. It was hoped to convert incoming Jews to Christianity, which the utopian Templars intended as a sign of the end times, signifying the second coming of Jesus and the fulfillment of prophecies about the coming of the Kingdom of God. The most spectacular fruit of the Württemberg Templar settlements was the settlements in Palestine numbering several thousand settlers in all. Despite the boisterous announcements, however, in the end few decided to go to Palestine; in 1910 a colony of German settlers in Haifa numbered about 700, while similar, though less numerous, were being established in Jaffa, Sarona and Jerusalem. The Americans, French, Germans and British were also preparing to settle in Palestine.
- One of the groups colonizing Palestine was also supposed to be Silesians, the Rev. Professor explains. - Father Wladislaw, seeing the overpopulated villages in the Opole region, began to draw craftsmen from Silesia to Emmaus looking for work, creating the nucleus of a Silesian colony there - this was another clue to the researcher's search.
The first trace of a Silesian (without a surname) in Jerusalem was recorded in the 1830s by the well-known Swiss physician and dialect researcher, Evangelical Titus Tobler, who was then working and conducting research in Palestine. A Silesian man he met tried to force the doctor's support at the Franciscan hospice in Jerusalem, where he was not wanted back. After all, there was a rule there: every pilgrim could benefit from a free stay of several days in a hospice run by Franciscans, but only once in a lifetime. That's why the friars compiled meticulous censuses, today an invaluable source of knowledge for researchers.
Titus Tobler wrote of a Silesian he met: this is one of the last true pilgrims! A complete abnegate, with some sort of sack on his back, who walked half of Europe to Trieste, then reached Syria, and from Syria to Jerusalem; he went on pilgrimage to give thanks for saving his life twice. This motive was very authentic, and was followed by most pilgrims; they didn't see anything on the way, they didn't know the names of the cities they passed, all that mattered was the destination - Jerusalem. Similarly, Joseph Goj, who peregrinated to Lourdes, Rome, Santiago de Compostela, Loretto, four times to the Holy Land - wrote about his pilgrimages exclusively in religious terms, we will not find in his travel diaries a single reflection that would indicate that he felt like a tourist during his travels.
- This category of religiously motivated pilgrims has persisted and probably continues to this day despite changing external conditions that are capable of turning a pilgrim into a tourist, concludes the Rev. Professor. - The pilgrim knows that he or she is opting for hardship and even the danger of death. Some, therefore, took with them a coffin outfit, knowing that this could be their last earthly trek. Those who choose to go on pilgrimage do not seek any ease in the hardship of the journey. For them, the pilgrimage is a metaphor for life - in drudgery, in hardship, they head to their destination. When does a pilgrim turn into a tourist? When he begins to look for amenities, not hospices, but hotels, a higher standard of service, and sees mementos of history and art monuments along the route of his journey at the shrine, rather than a trace of God's presence.
- I agree with the view that the pilgrimage is a metaphor for the journey of human life. Regardless of religion, it is hardwired into our DNA. In the case of Christianity, it is a path where holy places contain an element of encounter with the sacred and the profane, where God's presence can be touched. So I believe that churches may be emptying, but the same person who does not see his place in the parish church, touched by some inner impulse at some point in his life will pack a backpack and go on a pilgrimage. This is an indestructible archetype," concludes Prof. Jerzy Myszor.
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Odsłon: 692
Promocja "Słownika biograficznego mieszkańców Chełmu Śląskiego XIX i XX wieku", Chełm Śląski, Centrum Kultury, 11 grudnia 2024, godz. 17.00.
11 grudnia 2024 o godz.17.00 w Gminnym Ośrodku Kultury w Chełmie Śl. miała miejsce promocja książki pod redakcją ks. prof. Jerzego Myszora pt.,,Słownik biograficzny mieszkańców Chełmu Śląskiego XIX i XX wieku. Książka zawierająca biogramy osób urodzonych i zamieszkałych w Chełmie Śl. a także wywodzących się z tej miejscowości również przybyłych do niej, które wrosły w życie społeczności lokalnej. Frekwencja przerosła najśmielsze oczekiwania. W ciągu jednej godziny wykupione blisko 100 egz. Słownika. Wszystkie egzemplarze, zgodnie z życzeniem nabywców podpisywał redaktor Słownika. Fotografie: Irena Nocoń.
Recenzja: H. Synowiec, W nurcie mikrohistorii, Śląsk. Miesięcznik Społeczno-Kulturalny nr 5 (356), maj 2025, s. 64-65.
Promocja Słownika w Centrum Kultury w Chełmie
Nakład książki - wyczerpany. Przygotowywany jest jego dodruk. Należy jednak już myśleć o jego drugim wydaniu, najlepiej w systemie tzw. holenderskim, czyli drugi tom Słownika zawierałby nowe hasła od A - do Z.
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Odsłon: 1145
Słownik biograficzny mieszkańców Chełmu Śląskiego XIX i XX wieku, pod red. Jerzego Myszora, Katowice - Chełm Śląski 2024, ss. 220, wyd. WueM, fotografie, indeksy.
„Słownik biograficzny mieszkańców Chełmu” wpisuje się w nurt mikrohistorii życia codziennego na przykładzie miejscowości Chełm Wielki (Śląski). Zawiera biogramy osób urodzonych i zamieszkałych w Chełmie w XIX i XX wieku, a także wywodzących się z tej miejscowości, mieszkających poza nią oraz przybyłych do niej takich osób, które wskutek zawartego małżeństwa lub innych okoliczności wrosły w życie społeczności lokalnej. W Słowniku opracowano 280 haseł biograficznych. W Słowniku poza kilkoma wyjątkami, nie znajdziemy „wielkich tego świata”, czyli osób związanych z elitami władzy, Kościoła czy partii politycznych. Przeważają tu zwykli ludzie, członkowie miejscowej społeczności, wyróżniający się przede wszystkim swoją aktywnością w działaniu dla dobra wspólnoty gminnej lub parafialnej. Opracowanie zawiera wyłącznie życiorysy osób, których ziemskie życie dobiegło końca.
Biographical dictionary of the inhabitants of Chelm Śląski XIX and XX century, ed. by Jerzy Myszor, Katowice - Chelm Śląski 2024, pp. 220, ed. by WueM, photographs, indexes, in print
‘The biographical dictionary of Chełm inhabitants’ is part of the current of microhistory of everyday life on the example of the village of Chełm Wielki (Śląski). It contains biographical entries of people born and living in Chełm in the 19th and 20th centuries, as well as those who originated from the village, lived outside it and those who arrived there and grew into the life of the local community through marriage or other circumstances. The Dictionary compiled 280 biographical entries. With a few exceptions, the Dictionary does not include ‘the greats of this world’, i.e. people associated with the elite of the authorities, the Church or political parties. What prevails here are ordinary people, members of the local community, who are above all distinguished by their activity for the good of the community or the parish. The study contains only the biographies of people whose earthly lives have come to an end.
Translated with DeepL.com (free version)
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Odsłon: 1223
Michał Kłakus, Biskup Gawlina wobec Żydów w czasie II wojny światowej, IPN 2024 ss. 176.
Autor publikacji podjął próbę interpretacji stosunku biskupa polowego Józefa Gawliny do Żydów w świetle ówczesnych warunków dziejowych. Dzięki przeprowadzonym badaniom udało się wskazać, że bp Gawlina był oddanym polskim patriotą, który pomimo antyżydowskich (a nie antysemickich) poglądów uratował wielu Żydów w czasie II wojny światowej.
The author of the publication has attempted to interpret the attitude of Field Bishop Józef Gawlina towards Jews in the light of the historical conditions of the time. Thanks to his research, it has been possible to show that Bishop Gawlina was a devoted Polish patriot who, despite his anti-Jewish (not anti-Semitic) views, saved many Jews during World War II.
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Odsłon: 1382
Tomasz Staniczek, Paweł Lukas – powstaniec warszawski z Chełmu Małego (Górny Śląsk)
" W Warszawie przy ulicy Krochmalnej 51/43 ukrywał się Paweł Lukas - dezerter z Wehrmachtu, który jako Górnoślązak, w 1940 r. po ukończeniu 16 roku życia został wcielony do Luftwaffe – szkoły lotniczej, początkowo w Poznaniu, a później w Warszawie. Los sprawił, że poznał młodą 20-letnią dziewczynę Halinę Szkaradzińską, która od maja 1942 r., była członkinią Armii Krajowej i występowała pod pseudonimem „Mrówka”. Halina wciągnęła Pawła w działalność konspiracyjną , jednocześnie między młodymi narodziło się uczucie i Halina została narzeczoną Pawła …. ciąg dalszy
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Odsłon: 1663
Afrahat Mędrzec Perski. Mowy. Tłumaczenie Demonstrationes I-XXIII. Tłumaczył i przypisami opatrzył ks. Andrzej Uciecha, Studia Antiquitatis Christianae. Series Nova, tom 25, Katowice 2023, wyd. WueM, KSJ, ss. 324, tekst, indeksy biblijne.
W języku polskim mamy niewiele dzieł ojców syryjskich, które byłyby kompletne i przetłumaczone z oryginału. Wśród spuścizny orientalnej dużym zainteresowaniem cieszą się Demonstrationes Afrahata, mędrca perskiego. Są one świadectwem teologii orientalnej IV wieku, która różniąc się od tradycji greckiej i łacińskiej, często traktowana jako prymitywna, odnosiła się do wiary przeżywanej w środowisku chrześcijan o mentalności semickiej. Tymczasem tradycja ta jest często wcześniejsza niż znane nam dzieła przekazane w języku greckim. Do tej pory polskie tłumaczenia Mów Afrahata (I-XXII) ukazały się w rozproszeniu od 2004 roku. Mamy nadzieję, że ich edycja w postaci zebranej i uzupełnionej o Epistola Interrogatoris i ostatnią w dziele Syryjczyka Demonstratio XXIII O winnym gronie ułatwi pracę nie tylko popularyzatorom, ale także naukowcom badającym patrologię, jaką prezentuje ortodoksyjny znany nam autor syryjski.
do nabycia w Księgarni św. Jacka
Mowy Afrahata Perskiego Mędrca - spis treści
- Afrahat, O wierze (Demonstratio Prima. De fide. Patrologia Syriaca I, 5-45).
- Afrahat, O miłości (Demonstratio Secunda. De caritate. Patrologia Syriaca I, 48-96),
- Afrahat, O poście (Demonstratio tertia. De ieiunio. Patrologia Syriaca I, 97-136),
- Afrahat, O modlitwie (Demonstratio quarta. De oratione. Patrologia Syriaca I, 137-182),
- Afrahat, O wojnach (Demonstratio quinta. De bellis. Patrologia Syriaca I, 184-237),
- Afrahat, O synach przymierza (Demonstratio sexta. De monachis. Patrologia Syriaca I,240-312),
- Afrahat, O pokutujących (Demonstratio septima. De paenitentibus. Patrologia Syriaca I,313-360),
- Afrahat, O ożywieniu umarłych (Demonstratio octava. De resurrectione mortuorum.Patrologia Syriaca I, 361-405),
- Afrahat, O pokorze (Demonstratio IX. De humilitate. Patrologia Syriaca I, 408-41),
- Afrahat, O pasterzach (Demonstratio X. De pastoribus, Patrologia Syriaca I, 444-465),
- Afrahat, O obrzezaniu (Demonstratio XI. De circumcisione. Patrologia Syriaca I, 467-504),
- Afrahat, O święcie Paschy (Demonstratio XII. De paschate. Patrologia Syriaca I, 505-540),
- Afrahat, O szabacie (Demonstratio XIII. De sabbato, Patrologia Syriaca I, 541-572),
- Afrahat, List synodalny (Demonstratio XIV. Exhortatoria. Patrologia Syriaca I,573-726),
- Afrahat, O pokarmach czystych i nieczystych (Demonstratio XV. De dictinctione ciborum. Patrologia Syriaca I, 728-757),
- Afrahat, O narodach, które zastąpiły naród (Demonstratio XVI: De Gentibus quae Loco Populi Suffectae Sunt, PSyr 1, 760-784),
- Afrahat, O Chrystusie, Synu Bożym (Demonstratio XVII: De Christo Dei Filio, PSyr 1, 785-816),
- Afrahat, Przeciw Żydom o dziewictwie i świętości (Demonstratio XVIII: Adversus Iudaeos de virginitate et sanctitate, Patrologia Syriaca 1, 817-844),
- Afrahat, Przeciwko Żydom, którzy mówią, że na nowo zostaną zgromadzeni (Demonstratio XIX: Adversus Iudaeos qui dicunt se denuo congregatum iri, PSyr 1, 845-892),
- Afrahat, O trosce o biednych (Demonstratio XX: De sustentatione egenorum, PSyr 1, 893-930),
- Afrahat, O prześladowaniu (Demonstratio XXI: De Persecutione, PSyr 1, 931-990),
- Afrahat, O śmierci i czasach ostatecznych (Demonstratio XXII: De morte et novissimis temporibus, Patrologia Syriaca 1, 992-1049),
- Afrahat, O winnym gronie (Demonstratio XXIII: De Acino, Patrologia Syriaca 2, 1-150).
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Odsłon: 1581
Powstanie Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Dokumenty i relacje, Wprowadzenie i edycja Lucyna Sadzikowska, Katowice 2023, seria: Źródła do Dziejów Kościoła Katolickiego na Górnym Śląsku, t. 34, wyd. WueM, KSJ, ss. 340.
Proces tworzenia Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego istniejącego od 1968 roku rozpoczął się w 1990 roku. Finał przedsięwzięcia nastąpił 10 lat później. Dlaczego trzeba było czekać tak długo? Czy to był efekt cyklu zmian na uczelni? Czy też w 2000 roku zaistniały dwa powody: organizacyjno-administracyjny oraz światopoglądowy? A może był to sprzyjający czas do budowy uniwersytetu z wydziałem teologicznym jako jego dopełnieniem, zgodnie z pierwotną koncepcją sięgającą średniowiecza - universitas magistrorum et scholarium. Na te i inne pytania odpowiada monografia, na którą składają się źródła, relacje, wybór najważniejszych artykułów prasowych.
zakup: Księgarnia św. Jacka
Za: Gość Niedzielny 10 IX 2023, nr 25.
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Odsłon: 1543
Jerzy Myszor, Duszpasterze śląscy i ich czasy. Katowice 2023, wyd. WueM, ss. 540. Wybór artykułów.
Wszystkie publikowane w tym tomie szkice i studia wychodzą poza proste oceny i klasyfikacje. Warto je czytać, gdyż ks. prof. Jerzy Myszor, odkrywa dla nas nowe obszary badawcze, odświeża narrację o faktach pozornie dobrze znanych, solidnie dokumentuje każde twierdzenie. W dobie płynnej ponowoczesności, gdzie ważniejsze są interpretacje od faktów, a studenci historii, a coraz częściej także badacze oraz osoby zajmujące się popularyzacją wiedzy historycznej, rzadko odwiedzają archiwa i biblioteki, jego prace zachowują świeżość. Bazują bowiem na solidnych podstawach źródłowych. Andrzej Grajewski (ze Wstępu).
Spis treści: O pożytku studiowania historii; Zmartwychwstańcy na Śląsku. Z dziejów odrodzenia religijnego na Górnym Śląsku w XIX wieku; Ślązacy na uczelniach europejskich; Problem kształcenia kandydatów do kapłaństwa w diecezji wrocławskiej w latach 1742–1811; Katolicka doktryna o państwie w nauczaniu biskupa Melchiora Diepenbrocka (1845–1853); Prawno-społeczne aspekty zabójstw dzieci narodzonych i aborcji na Śląsku w latach 1742–1914; Bractwa i stowarzyszenia kościelne w parafiach chorzowskich na przełomie XIX i XX wieku. Materiały; Katolickie stowarzyszenia charytatywne kobiet na Śląsku w latach 1848–1940. (Na przykładzie Konferencji Pań św. Wincentego à Paulo); Ruch Rongego i jego skutki dla chrześcijańskiej Europy; Peregrynacje chłopów śląskich do Ziemi Świętej w latach 1840–1914; Wojna w nauczaniu kardynała Adolfa Bertrama; Udział śląskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego w I wojnie światowej; Emil Szramek – droga do Polski; Akcja charytatywna w diecezji katowickiej w latach 1925–1939. Cele i zasady działania.; Die polnisch-deutschen Beziehungen aus der Sicht der Kirche im sogenannten polnischen Schlesien in den Jahren 1918–1926; Kapituła Katedralna w Katowicach w latach 1926–1939; Duchowieństwo górnośląskie wobec czynnego udziału w życiu politycznym kraju w okresie międzywojennym (1918–1939); Administracja kościelna polskiego Śląska Zaolziańskiego 1938–1940; Die Beziehungen zwischen Kardinal Bertram und dem Kattowitzer Bischof Adamski während des Zweiten Weltkrieges 1939–1941; Kontakty władz diecezji katowickiej ze Stolicą Apostolską i Polskim Rządem na Uchodźstwie: wrzesień 1939–luty 1941; Wpływ Kościoła katolickiego na postawy społeczeństwa na Górnym Śląsku w okresie okupacji hitlerowskiej; Duchowieństwo diecezji katowickiej w czasie wojny i okupacji; Duchowni śląscy w Wehrmachcie 1940–1945; Listy z obozów koncentracyjnych, aresztów śledczych i więzień jako źródło historyczne; Stanisław Adamski – biskup śląski; Sylwetka polityczna biskupa Stanisława Adamskiego w latach 1945–1952; Józef Gawlina – Biskup (ad personam) polskich żołnierzy, wygnańców i emigrantów (1942–1964); Proces beatyfikacyjny ks. Emila Szramka; Wychować „księdza patriotę”. Stosunek władz komunistycznych do formacji do kapłaństwa w Śląskim Seminarium Duchownym w Krakowie w latach 1952–1980; Biografia kandydata na biskupa: Jerzy Stroba – kapłan diecezji katowickiej (1942–1958); Służba wojskowa alumnów Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w latach 1959–1979; Pomoc uwięzionym i internowanym w diecezji katowickiej w okresie stanu wojennego 1981–1983; Kultura niezależna w Kościele – zagrożenie czy szansa? Na podstawie doświadczeń w diecezji katowickiej
- Szczegóły
- Kategoria: Książki
- Odsłon: 1373