Jarosław Zawisza, Parafia św. Józefa Robotnika w Czarkowie. Historia i współczesność, Katowice 2022, wyd. WueM, indeksy, tabele, fotografie

Jarosław Zawisza prezentuje dzieje parafii św. Józefa Robotnika w Czarkowie. W dziewięciu rozdziałach przedstawił: rys historyczny miejscowości i parafii wraz z przemianami struktur administracji kościelnej i państwowej, życie religijno-społeczne z uwzględnieniem grup parafialnych oraz charakterystykę duchowieństwa wraz z zarysem pracy duszpasterskiej i społeczno-kulturalnej w Czarkowie. Wartościowym uzupełnieniem publikacji są dołączone dokumenty archiwalne oraz zestawienia statystyczne dotyczące historii omawianej parafii. Konstrukcja pracy zaproponowana przez Autora w pełni pozwala na uchwycenie kwestii dotyczących historii miejscowości i parafii a jednocześnie przynosi nowe i szerokie spojrzenie na problemy polskiej parafii i wsi w XX wieku. Publikacja niewątpliwie spotka się z dużym zainteresowaniem i uznaniem szerokiego grona czytelników i miłośników historii regionalnej. ( fragment recenzji dr Anity Palimąki)

Jarosław Zawisza (ur. 1998) - mieszkaniec Czarkowa od urodzenia, pracownik Biblioteki Teologicznej w Katowicach i student historii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego, współpracownik "Głosu Pszczyńskiego" (od 2020) i współorganizator dwóch edycji Ogólnopolskiej Konferencji Interdyscyplinarnej "Między katedrą a katedrą. Kościół a nauka, kultura i polityka" (2020, 2022). stypendysta Fundacji „Dzieło Nowego Tysiąclecia" (2OI2-2OI9), członek Liturgicznej Służby Ołtarza w rodzinnej parafii. Jego zainteresowania badawcze obejmują historię Kościoła na Górnym Śląsku, dzieje ziemi pszczyńskiej oraz historię polityczną i kulturalną dwudziestolecia międzywojennego w Polsce i w Europie.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 236

Czesław Horain, Na tropie Polaków w Ziemi Świętej. Rejestr pielgrzymów i podróżników polskich do Ziemi Świętej przybyłych w latach 1845-1921; 1931-1947. Edycja źródeł. Wstęp i opracowanie Michał Kłakus, [wyd.] WueM, Katowice - Toulon 2022

Spis treści

N. Klimas, W drodze do Casa Nova s. 5
M. Kłakus, Czesław Horain - życie i działalność s. 18
Pielgrzymki Polaków do Ziemi Świętej. Stan badań,
Czesław Horain i jego pasje badawcze
Badacz polskich śladów w Palestynie
Rejestr pielgrzymów i podróżników polskich do Ziemi Świętej przybyłych w latach 1845-1921; 1931-1947, s. 71
Nota edytorska.
Biblioteka Polska w Paryżu. Towarzystwo Historyczno-Literackie,
Czesław Horain. Materiały osobiste. Testament. s. 296.
Bibliografia s. 306

 

 

zakup: Księgarnia

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 277

Halina Karina Domagała, Jak ziarnko gorczycy … Zgromadzenie Sióstr św. Jadwigi Prowincji Katowickiej na Białorusi, publikacja polsko-białoruska, Katowice 2022, fotografie, tabele, ss. 130.

Siostry św. Jadwigi, realizując charyzmat Założyciela – ks. Roberta Spiske, skierowały swe kroki na Białoruś. Od pierwszych dni pobytu w tym kraju prowadziły katechizację, uczyły modlitw i pieśni religijnych. Dokładały wszelkich starań, aby gromadzić przy parafii dzieci. Organizowały im czas wolny. Odwiedzały również osoby chore, starsze, potrzebujące pomocy. Posługiwały w zakrystii. Siostry przebywają na Białorusi już dwadzieścia osiem lat. W tym czasie powstały cztery placówki: w Słucku, Asipowiczach, Krupkach i Grodnie. Do dzisiaj przetrwały trzy z nich – placówka w Krupkach została bowiem zamknięta. Wśród dziewcząt, które objęte były katechizacją zrodziło się wiele powołań. W Zgromadzeniu jest obecnie dziesięć sióstr z Białorusi.

zakup: Księgarnia

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 174

Józef Gawlina, Cum Deo. Dziennik 1959-1964,  Wstęp i opracowanie Jerzy Myszor, Katowice 2022, wyd. WueM, ss. 446, indeksy, fotografie.

 

Krytyczne wydanie Dziennika abp. Józefa Gawliny pisanego w okresie soboru watykańskiego II przynosi wiele niezwykle interesujących i szczegółowych informacji. Łatwo domyślać się pośpiechu w zapisie notatek. Mimo to tekst tchnie nie tylko autentycznością, ale i troską o szczegółowość w dokonywanym na bieżąco zapisie wydarzeń. Mimo owego szkicowego charakteru widać w sprawach dużej wagi staranność w opisywaniu szczegółów, zwłaszcza próby wiernego odtwarzania ważnych rozmów. Dla teologa zainteresowanego powstawaniem dokumentów Vaticanum II tekst Dziennika z pewnością będzie ważnym, uzupełniającym źródłem, pomagającym odsłonić kulisy debat nad niektórymi dokumentami, zarówno z wczesnej fazy przygotowań, jak i z auli soborowej. Zapiski nie koncentrują się na uzasadnieniach przygotowywanych tez, ale pomagają w „doświetleniu” profilów myślowych różnych ojców soborowych, z samym autorem dziennika na czele. Ks. prof. Jacek Kempa -  fragment recenzji.

 

Dziennik abpa Józefa Gawliny z lat 1959–1964 to niezwykle rzadkie, a zarazem wyjątkowe źródło do dziejów Kościoła powszechnego i w Polsce. Po raz pierwszy do rąk Czytelników trafiają bowiem osobiste zapiski jednego z najważniejszych polskich hierarchów – uczestnika Soboru Watykańskiego II. Dzięki szczegółowym opisom poznajemy aktywność duszpasterską Protektora Emigracji Polskiej, stosunki z dostojnikami kurii rzymskiej oraz dykasteriami watykańskimi, jego zaangażowanie w pracach komisji przygotowawczych, a następnie komisji soborowych i udział w samym XXI Soborze Powszechnym. Niezwykle interesujące są spotkania – z przybyłymi na sobór – biskupami z kraju, w tym prymasem Polski kard. Stefanem Wyszyńskim. Skomplikowane relacje łączące obu dostojników wynikały przede wszystkim z odmiennych losów życiowych i doświadczeń duszpasterskich oraz różnice w ocenie ludzi, faktów i zdarzeń. To one właśnie są odkryciem, które może przynieść rewizję obu postaci we współczesnej historiografii kościelnej. Najwyższy poziom merytoryczny i wydawniczy gwarantuje osoba inicjatora edycji, a zarazem jej redaktora naukowego – ks. prof. dr. hab. Jerzego Myszora – wybitnego znawcy biografii abpa Józefa Gawliny. dr hab. Michał Białkowski, prof. UMK

 

Andrzej Grajewski, Spojrzenie od środka, Gość Niedzielny, nr 19 (15 V 2022), s. 36-37.

 

 

zakup: Księgarnia

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 551

 Od kraju lat dziecinnych do terra incognita. Odyseja kresowych osadników ziemi głogowskiej w świetle relacji autobiograficznych. Wybór i oprac. J. Walczak i J. Pakuza, Poznań 2021, wyd. Replika, fotografie

Książka ta wyrywa z anonimowości wiele czynów i nazwisk dawnych pionierów osadnictwa na ziemi dolnośląskiej. Ukazuje osobowości ludzi, ich charaktery i pracę, jaką wykonali, tworząc współczesne oblicze ziemi głogowskiej. Nie tylko personifikuje i wyrywa z niepamięci, ale tez oddaje sprawiedliwość ludziom czynu. (prof. Stanisław S. Nicieja, UO). 

Historia opowiedziana przez bezpośrednich świadków wydarzeń jest za­wsze ciekawsza od chłodnej narracji historyka. Dlatego gorąco polecam książkę o odysei mieszkańców ziemi głogowskiej, którzy z Kresów przybyli na Ziemie Odzyskane. Dzięki społecznikom z Głogowskiej Edukacji Kresowej, szczególnie młodzi mieszkańcy regionu Głogowa mogą zorientować się, gdzie tkwią korzenie większości z nich. Dowiedzą się także, co przeszli ci, którzy w 1945 r. zaczynali budować tu od nowa swoją małą Ojczyznę, utraconą na Wschodzie. (Marek A. Koprowski)

 

 

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 298

Anna Bańczyk. Z Mikołowa do Zambii. Geneza misji sióstr boromeuszek w Zambii, Katowice-Mikołów 2021 wyd. WueM, edycja polsko-angielska

Odpowiedzią diecezji katowickiej na posoborowe wołanie Kościoła o nowych misjonarzy było posłanie do Zambii ks. Januarego Liberskiego i ks. Teodora Poloczka. W 1971 roku do Zambii udały się 4 siostry boromeuszki z Mikołowa. Pierwszymi, które 3 października 1971 roku pożegnano przez licznie zgromadzonych wiernych na mszy św. w mikołowskim kościele pw. św. Wojciecha, na czele z ordynariuszem katowickim bp. Herbertem Bednorzem, były s. Ferreria Łojek, s. Rajnelda Klosczyk, s. Michalina Jasińska, s. Sabina Habelok. 27 października 2021 roku mija 50 lat od dnia, kiedy boromeuszki mikołowskie przybyły do Zambii. Z wdzięcznością za entuzjazm misyjny wobec podjętej wówczas działalności chcemy przedstawić jego genezę w dwujęzycznym wydaniu jubileuszowym. Zgromadzenie pozostaje wdzięczne siostrze Sabinie, która od początku misji trwa niestrudzenie w Zambii. Do dziś s. Sabina przechowuje chleb z Polski otrzymany w dniu wyjazdu z kraju w 1971 roku. W ciągu minionego półwiecza siostry boromeuszki zadomowiły się w Zambii, w diecezji Lusaka oraz od 2015 roku w diecezji Chipata, czego wyrazem są powołania lokalne do Zgromadzenia. Dziś w czterech wspólnotach siostry – zarówno Polki, jak i Zambijki – realizują charyzmat zgromadzenia, razem żyjąc i posługując potrzebującym w Zambii.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 1003

 

Włodzimierz Cieński,  Od Lwowa do Teheranu, Wspomnienia duszpasterskie 1939-1942, ed i opr. Jacek Żurek, Katowice-Warszawa 2021.

Oddajemy do rąk Czytelników nowe, rozszerzone wydanie wspomnień ze Lwowa i z pobytu w Związku Radzieckim w latach 1939–1942 księdza Włodzimierza Cieńskiego. Oprócz nieznanego dotąd, oryginalnego tekstu wspomnień, nakreślonych przez autora na emigracji w Anglii krótko po wojnie, wydanie obecne zawiera obszerny szkic biograficzny o duchownym wraz z wprowadzeniem w problematykę katolickiego duszpasterstwa polowego i cywilnego w ZSRR, uwzględniającym istotną rolę, którą pełnił ówcześnie biskup polowy Józef Gawlina. Publikacja zawiera także wybór dokumentów źródłowych, kalendarium, mapy, część albumową z archiwalnymi zdjęciami z epoki oraz zestawienie, w postaci osobnych tablic, związków rodzinnych łączących osoby występujące na kartach samych wspomnień (Cieńscy, Dzieduszyccy, Szeptyccy, przedstawiciele innych rodzin).

 Osoba księdza Włodzimierza Cieńskiego (1897–1983), dziś raczej zapomniana, należała swego czasu do rzędu postaci jeśli nie głośnych, to w każdym razie znanych: potomek arystokratycznych rodzin ziemiańskich z Małopolski Wschodniej, syn Tadeusza, galicyjskiego polityka, brat Jana, ostatniego lwowskiego biskupa obrządku łacińskiego w okresie powojennym, członek Związku Walki Zbrojnej pod okupacją rosyjską. Przypadek, na który jednocześnie sam zapracował, wyniósł go w 1941 roku na stanowisko szefa duszpasterstwa katolickiego Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR pod dowództwem generała Władysława Andersa, czyniąc duchownego bliskim współpracownikiem biskupa polowego Józefa Gawliny. Po przejściu całego szlaku Armii Polskiej na Wschodzie oraz 2 korpusu, od Persji przez Włochy do Wielkiej Brytanii, w latach pięćdziesiątych osiadł w klasztorze kontemplacyjnym w Normandii, w którym spędził resztę swego, niezwykle przecież czynnego, życia.

 

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 660

Michał Maciej Konieczko, Znaczenie małżeńskiej jedności w nauczaniu Jana Chryzostoma o wdowieństwie na podstawie "Oracji do młodej wdowy", Katowice 2021, [wyd.] WueM, KSJ.

Prezentowana publikacja jest próbą usystematyzowania nauczania Jana Chryzostoma o wdowieństwie. Złotousty śmiało mógłby być współcześnie określany „duszpasterzem wdów”. Jako biskup Konstantynopola opiekował się ponad trzytysięczną grupą samotnych kobiet, z których wiele było wdowami. Z niektórymi, takimi jak Olimpia czy wdowa po Terazjuszu, utrzymywał przyjacielskie relacje. Jego spojrzenie na wdowieństwo ukształtowała w dużej mierze postawa jego własnej matki, owdowiałej w bardzo młodym wieku.

Oracja do młodej wdowy (Ad viduam iuniorem) Chryzostoma jest jednym z pierwszych tekstów podejmujących temat wdowieństwa na chrześcijańskim Wschodzie. Choć nie jest to utwór dogmatyczny, a raczej rodzaj zachęty [παραμυθητικός λόγος], zawiera istotne teologicznie sformułowania składające się na chrześcijańską wizję jedności małżeńskiej i wypływający z niej ideał absolutnej monogamii. W przeciwieństwie do wielu pisarzy chrześcijańskich pierwszych czterech wieków Chryzostom nie wyprowadza wartości wdowieństwa z wartości dziewictwa. To  jedność małżeńska stanowi według niego klucz do rozumienia wartości wdowieństwa jako jego esencjalne źródło.

Publikacja została podzielona na dwa główne rozdziały. Rozdział pierwszy zawiera dogłębną analizę tekstów Chryzostoma o wdowieństwie, ze szczególnym uwzględnieniem Oracji do młodej wdowy. Rozdział drugi odwołuje się do najważniejszych tekstów Jana poruszających zagadnienie jedności małżeńskiej, w szczególności do Ad viduam iuniorem, De non iterando coniugio oraz XX Homilii na List św. Pawła do Efezjan. Cała praca stara się ukazać przekrojowo rolę małżeńskiej jedności w antropologii Chryzostoma, jak również przedstawić jej odniesienie do archetypu jedności istniejącego w Trójcy Świętej.

Uzupełnieniem monografii jest nie publikowane wcześniej polskie tłumaczenie Oracji do młodej wdowy, które może przybliżyć czytelnikowi sposób rozumienia przez biskupa Konstantynopola takich pojęć, jak wdowieństwo, jedność małżeńska czy absolutna monogamia. Pionierskie tłumaczenie zostało opatrzone komentarzem.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 713

Anna Gudzik, Małe formy architektury sakralnej na terenie powiatu rybnickiego, Gliwice-Rybnik 2021.

Krzyże, figury i kapliczki przydrożne stanowią liczną grupę tzw. małej architektury sakralnej w prawie każdej polskiej miejscowości. Są one świętymi znakami stawianymi w przestrzeni publicznej i jednocześnie definiującymi tę przestrzeń. Zwykle nie były budowane według jednego wzoru. Ich zróżnicowana forma i architektura wyraża bogactwo myśli twórców, a także zasobność fundatorów. Mimo swej powszechności zjawisko nie zyskało jeszcze kompletnego opracowania, a wręcz przeciwnie - polska mapa dokumentująca małą architekturę sakralną wymaga jeszcze wielu uzupełnień. Tym cenniejsza jest kompletna praca Anny Gudzik zatytułowana: Małe formy architektury sakralnej na terenie powiatu rybnickiego. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne, a opublikowana jako trzydziesta pozycja w serii Źródła do dziejów Kościoła Katolickiego na Górnym Śląsku.  Prezentowana publikacja naturalnie wpisuje się w dorobek naukowy Anny Gudzik; stanowiąc kontynuację wydanej w 2015 r.  Małej architektury sakralnej w Rybniku.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 721

Leksykon Panteonu Górnośląskiego, pod redakcją H. Olszara, i A. Kłos-Skrzypczak, Katowice 2021

Redaktorom Leksykonu Panteonu Górnośląskiego i autorom poszczególnych jego fragmentów udało się scalić w jednym miejscu biogramy postaci związanych z różnymi środowiskami społecznymi, narodowymi, wyznaniowymi, politycznymi, zjednoczonych w idei służby i pracy na rzecz Śląska oraz Polski, do której on powrócił. Poprzez to ukazać różnorodność, specyfikę i wyjątkowość regionu, a także stworzyć swoistego rodzaju przewodnik po jego dziedzictwie intelektualnym, duchowym i materialnym. Niemniej dobór niektórych postaci i brak innych zawsze będzie wzbudzał kontrowersje. Bardzo dużym walorem pracy, co zasługuje na podkreślenie, jest interdyscyplinarność w doborze autorów biogramów. Niewątpliwie ma to wpływ na perspektywę spojrzenia, wnikliwość i wartość przygotowanych życiorysów.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 545

Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego. Tom 1, red. Krzysztof Kawęcki, wyd. Neriton 2021

„Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego”, który powstał z inicjatywy Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego to publikacja wyjątkowa. Po raz pierwszy na polskim rynku wydawniczym ukazuje się naukowe kompendium wiedzy zawierające biogramy osób związanych z najliczniejszym nurtem politycznym II Rzeczpospolitej. W słowniku przedstawione zostały sylwetki działaczy obozu narodowego od jego powstania do schyłku XX wieku. To historie ludzi niezwykłych, którzy w zamyśle wrogów Polski mieli zostać wyrzuceni z narodowej pamięci i pozbawieni należnej im sprawiedliwości. A przecież zasługują na miejsce w naszej świadomości historycznej, w edukacji, w przestrzeni publicznej jako patroni szkół, ulic czy placów.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 530

słownikSłownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego, tom 1, pod redakcją R. Łatki, Neriton 2021.

Nakładem IDMN oraz Wydawnictwa Neriton ukazał się pierwszy tom Słownika biograficznego polskiego katolicyzmu społecznego pod redakcją dr hab. Rafała Łatki. Składa się on sześćdziesięciu biogramów postaci kluczowych dla polskiego katolicyzmu społecznego. Seria słowników biograficznych, której wydawanie rozpoczyna Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej, przedstawia w takiej właśnie długiej perspektywie historię ruchu katolicko-społecznego. Poprzez sylwetki działaczy, ich losy i dokonania poznajemy wkład formacji ideowej, która odegrała ogromnie ważną rolę w rozwoju myśli i etosu patriotycznego i wywarła istotny wpływ na kształtowanie się nowoczesnego społeczeństwa polskiego. Obóz polityczny, do którego założycieli i głównych liderów należał jeden z ojców Niepodległej, Ignacy Jan Paderewski, czerpiąc z tradycji i dziedzictwa, zarazem dążył do modernizacji, pragnąc wzmocnić jedność narodu i uwolnić potencjał potrzebny do mierzenia się z wyzwaniami naszych czasów. Dlatego też chrześcijańscy demokraci byli ze szczególną zaciekłością zwalczani przez okupantów niemieckich i Sowietów, a po II wojnie światowej przez reżim narzucony z Moskwy. (Z przedmowy Andrzeja Dudy Prezydenta RP)

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 480

Dorian Figołuszka, Tradycja nieszporów śpiewanych na Boże Narodzenie na Górnym Śląsku, Katowice 2021. wyd. WueM. Biblioteka Teologiczna t. 34.  zakup: Księgarnia

"Nieszpory kolędowe" są niezwykłym przykładem przenikania się ludowych wpływów do liturgii. Dla części ludu śląskiego są one ważnym nośnikiem tożsamości kulturowej i religijnej, a także kwintesencją przeżywania świąt Narodzenia Pańskiego. Treść tej pracy uświadamia, że mamy do czynienia z wyjątkową formą nabożeństwa, które wciąż przyciąga do kościołów rzesze wiernych. Dzięki gruntownym badaniom historyczno-muzykologicznym udało się uchwycić źródło tego unikatowego nabożeństwa, a także uporządkować wiedzę, przy okazji uciąć pewne domniemania.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 685

Ks. Teodor Suchoń, Święty Antoni Padewski wczoraj-dziś i jutro. Katowice - Rybnik 2020.

Trudne czasy wymagają wielu świateł i wielkich ludzi, którzy będą jak latarnia morska wskazywać żeglarzom na wzburzonym morzu drogę do portu. Odczytując znaki czasu i nazywając je po imieniu, w św. Antonim dostrzegamy busolę, pozwalającą nieomylnie ustawić swoje osobiste życiowe stery tak, by płynąć w stronę Światła, a jest nim Jezus w swoim człowieczeństwie i swoim bóstwie.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 489

Zbigniew Hojka, Polski katolicki ruch trzeźwościowy na pruskim Górnym Śląsku oraz w ośrodkach wychodźstwa ze Śląska na terenie Westfalii i Nadrenii do wybuchu I wojny światowej, Katowice 2020, WueM, KSJ, ss. 280,

Publikacja jest owocem badań prowadzonych przez kilka ostatnich lat. Powodem jej powstania była potrzeba kompleksowego ukazania rozwoju myśli przeciwalkoholowej oraz przedstawienie genezy i rozwoju polskiego ruchu trzeźwościowego na pruskim Górnym Śląsku i w środowiskach emigracyjnych, grupujących Ślązaków w Westfalii i Nadrenii. Ruch ten od lat czterdziestych XIX w. był inspirowany i kierowany przez polskie duchowieństwo katolickie.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłony: 604