Powstanie Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Dokumenty i relacje, Wprowadzenie i edycja Lucyna Sadzikowska, Katowice 2023, seria: Źródła do Dziejów Kościoła Katolickiego na Górnym Śląsku, t. 34, wyd. WueM, KSJ, ss. 340.

Proces tworzenia Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego istniejącego od 1968 roku rozpoczął się w 1990 roku. Finał przedsięwzięcia nastąpił 10 lat później. Dlaczego trzeba było czekać tak długo? Czy to był efekt cyklu zmian na uczelni? Czy też w 2000 roku zaistniały dwa powody: organizacyjno-administracyjny oraz światopoglądowy? A może był to sprzyjający czas do budowy uniwersytetu z wydziałem teologicznym jako jego dopełnieniem, zgodnie z pierwotną koncepcją sięgającą średniowiecza - universitas magistrorum et scholarium. Na te i inne pytania odpowiada monografia, na którą składają się źródła, relacje, wybór najważniejszych artykułów prasowych.

 

zakup: Księgarnia św. Jacka

Za: Gość Niedzielny 10 IX 2023, nr 25.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 232

 

Jerzy Myszor, Duszpasterze śląscy i ich czasy. Katowice 2023, wyd. WueM, ss. 540. Wybór artykułów. 

 

Wszystkie publikowane w tym tomie szkice i studia wychodzą poza proste oceny i klasyfikacje. Warto je czytać, gdyż ks. prof. Jerzy Myszor, odkrywa dla nas nowe obszary badawcze, odświeża narrację o faktach pozornie dobrze znanych, solidnie dokumentuje każde twierdzenie. W dobie płynnej ponowoczesności, gdzie ważniejsze są interpretacje od faktów, a studenci historii, a coraz częściej także badacze oraz osoby zajmujące się popularyzacją wiedzy historycznej, rzadko odwiedzają archiwa i biblioteki, jego prace zachowują świeżość. Bazują bowiem na solidnych podstawach źródłowych. Andrzej Grajewski (ze Wstępu).

 Spis treści: O pożytku studiowania historii; Zmartwychwstańcy na Śląsku. Z dziejów odrodzenia religijnego na Górnym Śląsku w XIX wieku; Ślązacy na uczelniach europejskich; Problem kształcenia kandydatów do kapłaństwa w diecezji wrocławskiej w latach 1742–1811; Katolicka doktryna o państwie w nauczaniu biskupa Melchiora Diepenbrocka (1845–1853); Prawno-społeczne aspekty zabójstw dzieci narodzonych i aborcji na Śląsku w latach 1742–1914; Bractwa i stowarzyszenia kościelne w parafiach chorzowskich na przełomie XIX i XX wieku. Materiały; Katolickie stowarzyszenia charytatywne kobiet na Śląsku w latach 1848–1940. (Na przykładzie Konferencji Pań św. Wincentego à Paulo); Ruch Rongego i jego skutki dla chrześcijańskiej Europy; Peregrynacje chłopów śląskich do Ziemi Świętej w latach 1840–1914; Wojna w nauczaniu kardynała Adolfa Bertrama; Udział śląskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego w I wojnie światowej; Emil Szramek – droga do Polski; Akcja charytatywna w diecezji katowickiej w latach 1925–1939. Cele i zasady działania.; Die polnisch-deutschen Beziehungen aus der Sicht der Kirche im sogenannten polnischen Schlesien in den Jahren 1918–1926; Kapituła Katedralna w Katowicach w latach 1926–1939; Duchowieństwo górnośląskie wobec czynnego udziału w życiu politycznym kraju w okresie międzywojennym (1918–1939); Administracja kościelna polskiego Śląska Zaolziańskiego 1938–1940; Die Beziehungen zwischen Kardinal Bertram und dem Kattowitzer Bischof Adamski während des Zweiten Weltkrieges 1939–1941; Kontakty władz diecezji katowickiej ze Stolicą Apostolską i Polskim Rządem na Uchodźstwie: wrzesień 1939–luty 1941; Wpływ Kościoła katolickiego na postawy społeczeństwa na Górnym Śląsku w okresie okupacji hitlerowskiej; Duchowieństwo diecezji katowickiej w czasie wojny i okupacji; Duchowni śląscy w Wehrmachcie 1940–1945; Listy z obozów koncentracyjnych, aresztów śledczych i więzień jako źródło historyczne; Stanisław Adamski – biskup śląski; Sylwetka polityczna biskupa Stanisława Adamskiego w latach 1945–1952; Józef Gawlina – Biskup (ad personam) polskich żołnierzy, wygnańców i emigrantów (1942–1964); Proces beatyfikacyjny ks. Emila Szramka; Wychować „księdza patriotę”. Stosunek władz komunistycznych do formacji do kapłaństwa w Śląskim Seminarium Duchownym w Krakowie w latach 1952–1980; Biografia kandydata na biskupa: Jerzy Stroba – kapłan diecezji katowickiej (1942–1958); Służba wojskowa alumnów Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w latach 1959–1979; Pomoc uwięzionym i internowanym w diecezji katowickiej w okresie stanu wojennego 1981–1983; Kultura niezależna w Kościele – zagrożenie czy szansa? Na podstawie doświadczeń w diecezji katowickiej

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 219

Pielgrzymki Józefa Goja do Ziemi Świętej w 1902 i 1905 roku, Edycja tekstów źródłowych. Studia i materiały, Edycja i opracowanie: Jerzy Myszor, Katowice 2023, wyd. WueM, ss. 224, nakład ograniczony - 120 egz.

Ewangelia jest drogą, a nie zbiorem zasad, zakazów i nakazów; jest drogą, naśladowaniem Mistrza Jezusa Chrystusa przez ucznia. Pielgrzymka do miejsc świętych jest metaforą tej drogi; wierzący w Chrystusa wiedzą, że są obcymi na tym świecie, nie mają tu swego domu, są w drodze do domu Ojca, a towarzyszem na tej drodze jest Zbawiciel Jezus Chrystus. Pielgrzymka do Jerozolimy jest poszukiwaniem jego śladów w czasie jego ziemskiej wędrówki i jednocześnie symbolem naszej życiowej wędrówki do niebieskiej Jerozolimy.

Publikacja prezentuje spisane wspomnienia z dwóch pielgrzymek górnika zamieszkałego w Piekarach -  Józefa Goja do Ziemi Świętej w 1902 i 1905 roku. Józef Goj i jego towarzysze w pielgrzymkach do Ziemi Świętej nawiedzili wszystkie najważniejsze miejsca związane z życiem Pana Jezusa. Wspomnienia pisane są w gwarze śląskiej, co dodatkowo wzmacnia ich znaczenie – jako dokumentu pobożności ludowej z początku XX wieku.

Edycja krytyczna wspomnień z pielgrzymek śląskiego pątnika Józefa Goja do Ziemi Świętej jest bardzo cenna, bowiem rzadko dysponujemy edycjami pątniczych tekstów wspomnieniowych stworzonych przez osoby z nizin społecznych, jak w tym przypadku. W literaturze polskiej dysponujemy tylko kilku podobnymi utworami (Feliksa Boronia, Pawła Orzechowskiego i Jakuba Sawickiego). Te jednak, zanim ukazały się, zostały poddane głębokiej obróbce przez wydawców. Natomiast wspomnienia Józefa Goja, a właściwie dziennik z jego pielgrzymek do Ziemi Świętej i Rzymu w 1902 oraz ponownie do Ziemi Świętej w 1905 zachowały wiele elementów gwary powszechnie używanej wśród mieszkańców Górnego Śląska z przełomu XIX XX wieku. (z rec. dra hab. Hieronima Kaczmarka.

Spis treści

Wykaz skrótów
Jerzy Myszor - Wstęp

Edycja tekstów:

•    J. G., Opis pielgrzymki do Ziemi Świętej i Rzymu opisał jeden z uczestników tejże pielgrzymki, Niemieckie Piekary 1903.
•    [Józef Goy], Opis pielgrzymki do Ziemi Świętej, która składa się ze sześciu osób, a nazwiska ich są, Jan Tabor liczący lat 68, Ludwik Kudera 67, Jan Pietrzyk 69, Jan Urbanek 67, Józef Goy 58, Tomasz Schulc 46, Niemieckie Piekary [1906].
•    Józef Goy, Pieśni pątnicze ułożone z widzenia i odwiedzenia tychże miejsców świętych, Niemieckie Piekary 1912.
•    Pieśń o Pielgrzymach Palestyny w roku [1919] 

Daniela Dylus - Szata językowa tekstów Józefa Goja 
Antoni Reginek - Uwagi na temat pieśni pątniczych do Ziemi Świętej we wspomnieniach Józefa Goja

Bibliografia
Słownik wyrażeń gwarowych
Słownik osobowy
Indeks geograficzny 

do nabycia w Księgarni

 

Promocja 

Pielgrzymki Józefa Goja do Ziemi Świętej w 1902 i 1905 roku, Katowice 2023

prezentacja wspomnień, połączona z dyskusją na temat indywidualnych pielgrzymek górników śląskich do Ziemi Świętej, odbędzie się w salce przy kościele parafialnym Najśw. Serca Pana Jezusa w Mysłowicach

środa 21 czerwca 2023, godz. 19.00

Prezentację poprowadzą:  ks. prof. Jerzy Myszor oraz dr Daniela Dylus

Ewangelia jest drogą, a nie zbiorem zasad, zakazów i nakazów; jest drogą, naśladowaniem Mistrza Jezusa Chrystusa przez ucznia. Pielgrzymka do miejsc świętych jest metaforą tej drogi; wierzący w Chrystusa wiedzą, że są obcymi na tym świecie, nie mają tu swego domu, są w drodze do domu Ojca, a towarzyszem na tej drodze jest Zbawiciel Jezus Chrystus. Pielgrzymka do Jerozolimy jest poszukiwaniem jego śladów w czasie jego ziemskiej wędrówki i jednocześnie symbolem naszej życiowej wędrówki do niebieskiej Jerozolimy.

Publikacja prezentuje spisane wspomnienia z dwóch pielgrzymek Józefa Goja z Brzezinki k. Mysłowic oraz Ludwika Kudery z Mysłowic w 1902 i 1905 roku. Wspomnienia pisane są w gwarze śląskiej.

 

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 914

Krystian, zebrał i opracował Adam Dziurok, Rybnik 2022, s. 100; Wydawnictwo Dukle, nakład 100 egz., ISBN: 978-83-954310-9-8

Książka zatytułowana „Krystian” opowiada o pasjach, zaangażowaniu społecznym i wrażliwości Krystiana Dziuroka – mieszkańca Rybnika, działającego na rzecz dzielnicy i parafii Boguszowice, pomagającego osobom niepełnosprawnym. Pracował przez lata jako naczelnik Wydziału Podatków Urzędu Miasta Rybnika, a jedną z jego pasji była wspinaczka wysokogórska. W 2012 r., podczas jednej z wypraw w Alpy, którą odbył ze znanym himalaistą Adamem Bieleckim, spadł w przepaść. Jego ciała nigdy nie odnaleziono, ale pamięć o Krystianie pozostaje wciąż żywa. Świadczy o tym nie tylko ta książka, ale też frekwencja podczas spotkania okolicznościowego zorganizowanego z okazji 10. rocznicy jego śmierci i wydania tej publikacji. Składa się ona z kilku części. Po zaprezentowaniu biografii bohatera tomu, w rozdziale „Obserwacje i pasje” zamieszczono opowiadanie, kilkanaście wierszy oraz różne zapiski Krystiana. Najobszerniejsza część (pt. „Zapamiętany”) zawiera wspomnienia o nim – zarówno z okresu szkolnego, pracy w urzędzie, jak i z turnusów dla osób niepełnosprawnych. W ostatnim fragmencie książki opisano ostatnią wyprawę górską Krystiana, a tym samym ostatnie dni jego życia.

  

książka do pobrania

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 693

Korespondencja Augusta Hlonda i Józefa Gawliny 1924-1948, Katowice 2022, ss. 392, wyd. WueM, KSJ, wyd. 2, uzupełnione. 

Prezentowana korespondencja Hlond – Gawlina, to ważny przyczynek do zrozumienia historii Kościoła w Polsce w okresie międzywojennym, a także interesujące źródło informacji na temat roli Kościoła, a zwłaszcza zaś duszpasterstwa wojskowego w okresie II wojny światowej na Zachodzie.

Drugie wydanie Korespondencji Hlond-Gawlina zostało poszerzone o 83 listy, odnalezione w archiwach polskich i zagranicznych. Na szczególną uwagę zasługuje to, że udało się odnaleźć 38 listów z okresu II wojny światowej i, dzięki czemu dotychczasowy zbiór 29 listów aktualnie  powiększył się do 67 i jest już chyba (?) kompletny.

zakup: Księgarnia

 

 

  

Andrzej Grajewski, Korespondencja Augusta Hlonda i Józefa Gawliny w latach 1924-1948 (omówienie), GN 6 XI 2022, nr 44.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 583

 

Jarosław Zawisza, Parafia św. Józefa Robotnika w Czarkowie. Historia i współczesność, Katowice 2022, wyd. WueM, indeksy, tabele, fotografie

Jarosław Zawisza prezentuje dzieje parafii św. Józefa Robotnika w Czarkowie. W dziewięciu rozdziałach przedstawił: rys historyczny miejscowości i parafii wraz z przemianami struktur administracji kościelnej i państwowej, życie religijno-społeczne z uwzględnieniem grup parafialnych oraz charakterystykę duchowieństwa wraz z zarysem pracy duszpasterskiej i społeczno-kulturalnej w Czarkowie. Wartościowym uzupełnieniem publikacji są dołączone dokumenty archiwalne oraz zestawienia statystyczne dotyczące historii omawianej parafii. Konstrukcja pracy zaproponowana przez Autora w pełni pozwala na uchwycenie kwestii dotyczących historii miejscowości i parafii a jednocześnie przynosi nowe i szerokie spojrzenie na problemy polskiej parafii i wsi w XX wieku. Publikacja niewątpliwie spotka się z dużym zainteresowaniem i uznaniem szerokiego grona czytelników i miłośników historii regionalnej. ( fragment recenzji dr Anity Palimąki)

Jarosław Zawisza (ur. 1998) - mieszkaniec Czarkowa od urodzenia, pracownik Biblioteki Teologicznej w Katowicach i student historii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego, współpracownik "Głosu Pszczyńskiego" (od 2020) i współorganizator dwóch edycji Ogólnopolskiej Konferencji Interdyscyplinarnej "Między katedrą a katedrą. Kościół a nauka, kultura i polityka" (2020, 2022). stypendysta Fundacji „Dzieło Nowego Tysiąclecia" (2OI2-2OI9), członek Liturgicznej Służby Ołtarza w rodzinnej parafii. Jego zainteresowania badawcze obejmują historię Kościoła na Górnym Śląsku, dzieje ziemi pszczyńskiej oraz historię polityczną i kulturalną dwudziestolecia międzywojennego w Polsce i w Europie.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 889

Czesław Horain, Na tropie Polaków w Ziemi Świętej. Rejestr pielgrzymów i podróżników polskich do Ziemi Świętej przybyłych w latach 1845-1921; 1931-1947. Edycja źródeł. Wstęp i opracowanie Michał Kłakus, [wyd.] WueM, Katowice - Toulon 2022

Spis treści

N. Klimas, W drodze do Casa Nova s. 5
M. Kłakus, Czesław Horain - życie i działalność s. 18
Pielgrzymki Polaków do Ziemi Świętej. Stan badań,
Czesław Horain i jego pasje badawcze
Badacz polskich śladów w Palestynie
Rejestr pielgrzymów i podróżników polskich do Ziemi Świętej przybyłych w latach 1845-1921; 1931-1947, s. 71
Nota edytorska.
Biblioteka Polska w Paryżu. Towarzystwo Historyczno-Literackie,
Czesław Horain. Materiały osobiste. Testament. s. 296.
Bibliografia s. 306

 

 

zakup: Księgarnia

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 930

Halina Karina Domagała, Jak ziarnko gorczycy … Zgromadzenie Sióstr św. Jadwigi Prowincji Katowickiej na Białorusi, publikacja polsko-białoruska, Katowice 2022, fotografie, tabele, ss. 130.

Siostry św. Jadwigi, realizując charyzmat Założyciela – ks. Roberta Spiske, skierowały swe kroki na Białoruś. Od pierwszych dni pobytu w tym kraju prowadziły katechizację, uczyły modlitw i pieśni religijnych. Dokładały wszelkich starań, aby gromadzić przy parafii dzieci. Organizowały im czas wolny. Odwiedzały również osoby chore, starsze, potrzebujące pomocy. Posługiwały w zakrystii. Siostry przebywają na Białorusi już dwadzieścia osiem lat. W tym czasie powstały cztery placówki: w Słucku, Asipowiczach, Krupkach i Grodnie. Do dzisiaj przetrwały trzy z nich – placówka w Krupkach została bowiem zamknięta. Wśród dziewcząt, które objęte były katechizacją zrodziło się wiele powołań. W Zgromadzeniu jest obecnie dziesięć sióstr z Białorusi.

zakup: Księgarnia

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 386

Józef Gawlina, Cum Deo. Dziennik 1959-1964,  Wstęp i opracowanie Jerzy Myszor, Katowice 2022, wyd. WueM, ss. 446, indeksy, fotografie.

 

Krytyczne wydanie Dziennika abp. Józefa Gawliny pisanego w okresie soboru watykańskiego II przynosi wiele niezwykle interesujących i szczegółowych informacji. Łatwo domyślać się pośpiechu w zapisie notatek. Mimo to tekst tchnie nie tylko autentycznością, ale i troską o szczegółowość w dokonywanym na bieżąco zapisie wydarzeń. Mimo owego szkicowego charakteru widać w sprawach dużej wagi staranność w opisywaniu szczegółów, zwłaszcza próby wiernego odtwarzania ważnych rozmów. Dla teologa zainteresowanego powstawaniem dokumentów Vaticanum II tekst Dziennika z pewnością będzie ważnym, uzupełniającym źródłem, pomagającym odsłonić kulisy debat nad niektórymi dokumentami, zarówno z wczesnej fazy przygotowań, jak i z auli soborowej. Zapiski nie koncentrują się na uzasadnieniach przygotowywanych tez, ale pomagają w „doświetleniu” profilów myślowych różnych ojców soborowych, z samym autorem dziennika na czele. Ks. prof. Jacek Kempa -  fragment recenzji.

 

Dziennik abpa Józefa Gawliny z lat 1959–1964 to niezwykle rzadkie, a zarazem wyjątkowe źródło do dziejów Kościoła powszechnego i w Polsce. Po raz pierwszy do rąk Czytelników trafiają bowiem osobiste zapiski jednego z najważniejszych polskich hierarchów – uczestnika Soboru Watykańskiego II. Dzięki szczegółowym opisom poznajemy aktywność duszpasterską Protektora Emigracji Polskiej, stosunki z dostojnikami kurii rzymskiej oraz dykasteriami watykańskimi, jego zaangażowanie w pracach komisji przygotowawczych, a następnie komisji soborowych i udział w samym XXI Soborze Powszechnym. Niezwykle interesujące są spotkania – z przybyłymi na sobór – biskupami z kraju, w tym prymasem Polski kard. Stefanem Wyszyńskim. Skomplikowane relacje łączące obu dostojników wynikały przede wszystkim z odmiennych losów życiowych i doświadczeń duszpasterskich oraz różnice w ocenie ludzi, faktów i zdarzeń. To one właśnie są odkryciem, które może przynieść rewizję obu postaci we współczesnej historiografii kościelnej. Najwyższy poziom merytoryczny i wydawniczy gwarantuje osoba inicjatora edycji, a zarazem jej redaktora naukowego – ks. prof. dr. hab. Jerzego Myszora – wybitnego znawcy biografii abpa Józefa Gawliny. dr hab. Michał Białkowski, prof. UMK

 

Andrzej Grajewski, Spojrzenie od środka, Gość Niedzielny, nr 19 (15 V 2022), s. 36-37.

 

 

 

zakup: Księgarnia

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 1164

 Od kraju lat dziecinnych do terra incognita. Odyseja kresowych osadników ziemi głogowskiej w świetle relacji autobiograficznych. Wybór i oprac. J. Walczak i J. Pakuza, Poznań 2021, wyd. Replika, fotografie

Książka ta wyrywa z anonimowości wiele czynów i nazwisk dawnych pionierów osadnictwa na ziemi dolnośląskiej. Ukazuje osobowości ludzi, ich charaktery i pracę, jaką wykonali, tworząc współczesne oblicze ziemi głogowskiej. Nie tylko personifikuje i wyrywa z niepamięci, ale tez oddaje sprawiedliwość ludziom czynu. (prof. Stanisław S. Nicieja, UO). 

Historia opowiedziana przez bezpośrednich świadków wydarzeń jest za­wsze ciekawsza od chłodnej narracji historyka. Dlatego gorąco polecam książkę o odysei mieszkańców ziemi głogowskiej, którzy z Kresów przybyli na Ziemie Odzyskane. Dzięki społecznikom z Głogowskiej Edukacji Kresowej, szczególnie młodzi mieszkańcy regionu Głogowa mogą zorientować się, gdzie tkwią korzenie większości z nich. Dowiedzą się także, co przeszli ci, którzy w 1945 r. zaczynali budować tu od nowa swoją małą Ojczyznę, utraconą na Wschodzie. (Marek A. Koprowski)

 

 

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 786

Anna Bańczyk. Z Mikołowa do Zambii. Geneza misji sióstr boromeuszek w Zambii, Katowice-Mikołów 2021 wyd. WueM, edycja polsko-angielska

Odpowiedzią diecezji katowickiej na posoborowe wołanie Kościoła o nowych misjonarzy było posłanie do Zambii ks. Januarego Liberskiego i ks. Teodora Poloczka. W 1971 roku do Zambii udały się 4 siostry boromeuszki z Mikołowa. Pierwszymi, które 3 października 1971 roku pożegnano przez licznie zgromadzonych wiernych na mszy św. w mikołowskim kościele pw. św. Wojciecha, na czele z ordynariuszem katowickim bp. Herbertem Bednorzem, były s. Ferreria Łojek, s. Rajnelda Klosczyk, s. Michalina Jasińska, s. Sabina Habelok. 27 października 2021 roku mija 50 lat od dnia, kiedy boromeuszki mikołowskie przybyły do Zambii. Z wdzięcznością za entuzjazm misyjny wobec podjętej wówczas działalności chcemy przedstawić jego genezę w dwujęzycznym wydaniu jubileuszowym. Zgromadzenie pozostaje wdzięczne siostrze Sabinie, która od początku misji trwa niestrudzenie w Zambii. Do dziś s. Sabina przechowuje chleb z Polski otrzymany w dniu wyjazdu z kraju w 1971 roku. W ciągu minionego półwiecza siostry boromeuszki zadomowiły się w Zambii, w diecezji Lusaka oraz od 2015 roku w diecezji Chipata, czego wyrazem są powołania lokalne do Zgromadzenia. Dziś w czterech wspólnotach siostry – zarówno Polki, jak i Zambijki – realizują charyzmat zgromadzenia, razem żyjąc i posługując potrzebującym w Zambii.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 1578

 

Ostatnie egzemplarze książki do nabycia w Wydawnictwie Bonżur!

bonzur.edu.pl

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

 

Włodzimierz Cieński,  Od Lwowa do Teheranu, Wspomnienia duszpasterskie 1939-1942, ed i opr. Jacek Żurek, Katowice-Warszawa 2021.

Oddajemy do rąk Czytelników nowe, rozszerzone wydanie wspomnień ze Lwowa i z pobytu w Związku Radzieckim w latach 1939–1942 księdza Włodzimierza Cieńskiego. Oprócz nieznanego dotąd, oryginalnego tekstu wspomnień, nakreślonych przez autora na emigracji w Anglii krótko po wojnie, wydanie obecne zawiera obszerny szkic biograficzny o duchownym wraz z wprowadzeniem w problematykę katolickiego duszpasterstwa polowego i cywilnego w ZSRR, uwzględniającym istotną rolę, którą pełnił ówcześnie biskup polowy Józef Gawlina. Publikacja zawiera także wybór dokumentów źródłowych, kalendarium, mapy, część albumową z archiwalnymi zdjęciami z epoki oraz zestawienie, w postaci osobnych tablic, związków rodzinnych łączących osoby występujące na kartach samych wspomnień (Cieńscy, Dzieduszyccy, Szeptyccy, przedstawiciele innych rodzin).

 Osoba księdza Włodzimierza Cieńskiego (1897–1983), dziś raczej zapomniana, należała swego czasu do rzędu postaci jeśli nie głośnych, to w każdym razie znanych: potomek arystokratycznych rodzin ziemiańskich z Małopolski Wschodniej, syn Tadeusza, galicyjskiego polityka, brat Jana, ostatniego lwowskiego biskupa obrządku łacińskiego w okresie powojennym, członek Związku Walki Zbrojnej pod okupacją rosyjską. Przypadek, na który jednocześnie sam zapracował, wyniósł go w 1941 roku na stanowisko szefa duszpasterstwa katolickiego Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR pod dowództwem generała Władysława Andersa, czyniąc duchownego bliskim współpracownikiem biskupa polowego Józefa Gawliny. Po przejściu całego szlaku Armii Polskiej na Wschodzie oraz 2 korpusu, od Persji przez Włochy do Wielkiej Brytanii, w latach pięćdziesiątych osiadł w klasztorze kontemplacyjnym w Normandii, w którym spędził resztę swego, niezwykle przecież czynnego, życia.

 

 

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 1227

Michał Maciej Konieczko, Znaczenie małżeńskiej jedności w nauczaniu Jana Chryzostoma o wdowieństwie na podstawie "Oracji do młodej wdowy", Katowice 2021, [wyd.] WueM, KSJ.

Prezentowana publikacja jest próbą usystematyzowania nauczania Jana Chryzostoma o wdowieństwie. Złotousty śmiało mógłby być współcześnie określany „duszpasterzem wdów”. Jako biskup Konstantynopola opiekował się ponad trzytysięczną grupą samotnych kobiet, z których wiele było wdowami. Z niektórymi, takimi jak Olimpia czy wdowa po Terazjuszu, utrzymywał przyjacielskie relacje. Jego spojrzenie na wdowieństwo ukształtowała w dużej mierze postawa jego własnej matki, owdowiałej w bardzo młodym wieku.

Oracja do młodej wdowy (Ad viduam iuniorem) Chryzostoma jest jednym z pierwszych tekstów podejmujących temat wdowieństwa na chrześcijańskim Wschodzie. Choć nie jest to utwór dogmatyczny, a raczej rodzaj zachęty [παραμυθητικός λόγος], zawiera istotne teologicznie sformułowania składające się na chrześcijańską wizję jedności małżeńskiej i wypływający z niej ideał absolutnej monogamii. W przeciwieństwie do wielu pisarzy chrześcijańskich pierwszych czterech wieków Chryzostom nie wyprowadza wartości wdowieństwa z wartości dziewictwa. To  jedność małżeńska stanowi według niego klucz do rozumienia wartości wdowieństwa jako jego esencjalne źródło.

Publikacja została podzielona na dwa główne rozdziały. Rozdział pierwszy zawiera dogłębną analizę tekstów Chryzostoma o wdowieństwie, ze szczególnym uwzględnieniem Oracji do młodej wdowy. Rozdział drugi odwołuje się do najważniejszych tekstów Jana poruszających zagadnienie jedności małżeńskiej, w szczególności do Ad viduam iuniorem, De non iterando coniugio oraz XX Homilii na List św. Pawła do Efezjan. Cała praca stara się ukazać przekrojowo rolę małżeńskiej jedności w antropologii Chryzostoma, jak również przedstawić jej odniesienie do archetypu jedności istniejącego w Trójcy Świętej.

Uzupełnieniem monografii jest nie publikowane wcześniej polskie tłumaczenie Oracji do młodej wdowy, które może przybliżyć czytelnikowi sposób rozumienia przez biskupa Konstantynopola takich pojęć, jak wdowieństwo, jedność małżeńska czy absolutna monogamia. Pionierskie tłumaczenie zostało opatrzone komentarzem.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 1179

Anna Gudzik, Małe formy architektury sakralnej na terenie powiatu rybnickiego, Gliwice-Rybnik 2021.

Krzyże, figury i kapliczki przydrożne stanowią liczną grupę tzw. małej architektury sakralnej w prawie każdej polskiej miejscowości. Są one świętymi znakami stawianymi w przestrzeni publicznej i jednocześnie definiującymi tę przestrzeń. Zwykle nie były budowane według jednego wzoru. Ich zróżnicowana forma i architektura wyraża bogactwo myśli twórców, a także zasobność fundatorów. Mimo swej powszechności zjawisko nie zyskało jeszcze kompletnego opracowania, a wręcz przeciwnie - polska mapa dokumentująca małą architekturę sakralną wymaga jeszcze wielu uzupełnień. Tym cenniejsza jest kompletna praca Anny Gudzik zatytułowana: Małe formy architektury sakralnej na terenie powiatu rybnickiego. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne, a opublikowana jako trzydziesta pozycja w serii Źródła do dziejów Kościoła Katolickiego na Górnym Śląsku.  Prezentowana publikacja naturalnie wpisuje się w dorobek naukowy Anny Gudzik; stanowiąc kontynuację wydanej w 2015 r.  Małej architektury sakralnej w Rybniku.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 1206

Więcej…

Leksykon Panteonu Górnośląskiego, pod redakcją H. Olszara, i A. Kłos-Skrzypczak, Katowice 2021

Redaktorom Leksykonu Panteonu Górnośląskiego i autorom poszczególnych jego fragmentów udało się scalić w jednym miejscu biogramy postaci związanych z różnymi środowiskami społecznymi, narodowymi, wyznaniowymi, politycznymi, zjednoczonych w idei służby i pracy na rzecz Śląska oraz Polski, do której on powrócił. Poprzez to ukazać różnorodność, specyfikę i wyjątkowość regionu, a także stworzyć swoistego rodzaju przewodnik po jego dziedzictwie intelektualnym, duchowym i materialnym. Niemniej dobór niektórych postaci i brak innych zawsze będzie wzbudzał kontrowersje. Bardzo dużym walorem pracy, co zasługuje na podkreślenie, jest interdyscyplinarność w doborze autorów biogramów. Niewątpliwie ma to wpływ na perspektywę spojrzenia, wnikliwość i wartość przygotowanych życiorysów.

Szczegóły
Kategoria: Książki
Odsłon: 1024

Więcej…

Strona 1 z 4