Stanisław Kluz (1914–2011), jezuita, ksiądz administracji apostolskiej we Wrocławiu, kapelan Narodowej Organizacji Wojskowej

Urodził się 3 listopada w Ivanie k/Ołomuńca, syn Franciszka i Zofii z domu Lecznar. 4 XI 1929 r. wstąpił do zakonu jezuitów w Starej Wsi. W latach 1935–1938 studiował filozofię w Krakowie, w latach 1938–1939 literaturę niemiecką na UJ, w latach 1940–1941 teologię w Starej Wsi i w latach 1941–1944 w Nowym Sączu. Tamże otrzymał święcenia kapłańskie 9 XI 1941 r. Był kuratorem majątku w Ostrowie i katechetą gimnazjum w Bochni w latach 1944–1945, a w latach 1945–1946 wikariuszem w Bytomiu. 8 VII 1946 r. otrzymał dymisję z zakonu. Jako ksiądz diecezjalny był prefektem II Liceum we Wrocławiu i w Świdnicy. Następnie katecheta szkół średnich i duszpasterz akademicki. Kapelan Narodowej Organizacji Wojskowej w Bochni podczas okupacji i po wojnie, kontaktował się z oddziałem dywersyjnym NOW–AK „Szczerbiec”, zaś dowódca oddziału, „Grom”, chciał przekazać mu swe obowiązki.

Od 1946 r. ukrywał się przeszło dwa lata, miał nawiązać kontakt z „ludźmi [Adama] Doboszyńskiego”. W roku 1949 (?) uwięziony. Z więzienia wystosować miał oświadczenie propagandowe, w formie listu-wyznania przed władzami MBP. W piśmie odcinał się od audycji Radia Wolna Europa, które na kilka miesięcy przed jego aresztowaniem miało podać, że duchowny jest „przyjacielem młodzieży”. W swym liście nawiązał do „ujawnienia się” V Komendy WiN-u w grudniu 1952 i jako duszpasterz wystosować miał apel do młodzieży akademickiej, by nie słuchała „wrogiej propagandy” oraz nie służyła „agentom tzw. demokracji zachodnich”. Zwolniony z więzienia (?). W lutym 1952 r. (?) kontaktował się z Henrykiem Kempą „Malikiem”, „Mścicielem”, który był we Wrocławiu dowódcą Organizacji Walki Zbrojnej WP, zinfiltrowanej przez „agenta X” z MBP (Kempa skazany został na śmierć 13 III 1953 r. przez Wojskowy Sąd Rejonowy we Wrocławiu, ułaskawiony na 15 lat więzienia, zwolniony 23 V 1957 r., sprawy sądowe o sygnaturach Sr 754/50, Sr 82/53). Duchowny ukrywał się, następnie „ujawnił” w siedzibie Stowarzysze nia PAX w Warszawie, po śmierci Stalina (?). Związany był z ośrodkiem dla ociemniałych franciszkanek służebnic krzyża w podwarszawskich Laskach, publikował w krakowskim „Tygodniku Powszechnym” (Niekoniecznie z ambony, Znak, Kraków 1963). Przebywał na emigracji w Szwajcarii, od 1964 r. w Austrii. W latach 1964–1973 Wydział II Departamentu IV MSW prowadził przeciwko niemu tzw. sprawę operacyjną, m.in. usiłowano go zwerbować na konfidenta za cenę przedłużenia prawa pobytu za granicą. Był znanym duszpasterzem akademickim i polonijnym w Wiedniu, pisarzem i poetą religijnym, wydał m.in. Historię Kościoła katolickiego (1948), Litania o Laskach („Tygodnik Powszechny” 1976, nr 39), Die Musik nicht ganz zerbrochen: Poesien und Betrachtungen (2009). Zmarł 29 września. Posiadał imiennika, także syna Franciszka, księdza diecezji przemyskiej, współpracownika WiN-u i autora jego pierwszej monografii, z którym często go mylono z racji podobnych biografii (Kluz Stanisław (1917–1982), (w:) Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL, t. 2, red. J. Myszor i in., Warszawa 2003, s. 122–127, w bibliografii także akta jezuity).