Arkadiusz Wuwer, Deo et Patriae. Patriotyzm w przepowiadaniu homiljnym biskupów katowickich (1989-2016), Katowice 2020, WueM, KSJ, ss. 439.

Przypadające na rok 2022 100-lecie włączenia części Górnego Śląska do organizmu państwowego II Rzeczpospolitej Polskiej stanowi okazję, aby przypomnieć, prześledzić ewolucję i pogłębić treści patriotyczne w wybranych homiliach biskupów katowickich wygłaszanych w latach 1989-2019. Osadzona w takim kontekście publikacja ma więc stanowić wypadkową trzech aktualnych i istotnych – nie tylko z perspektywy lokalnej - kwestii: przemian w rozumieniu i krzewieniu patriotyzmu, jako wartości tworzącej wspólnotę; jej obecności w przepowiadania homiletycznym biskupów katowickich oraz konkretnego kontekstu Górnego Śląska, jako regionu o szczególnej charakterystyce społecznej, historii i kulturze.

Pierwsza część tomu zawiera obszerne wprowadzenie omawiające samą ideę patriotyzmu, jej zastosowania w homiletyce oraz związane z nią ważniejsze wątki pojawiające się w przepowiadaniu biskupów katowickich. Wskazuje się tu, że homilie ukazują zarówno ewolucję tego nauczania w znacznej mierze odpowiadającą przemianom społecznym, jak też aktualizację dialogu zbawczego przebiegającą po linii: egzegeza biblijna – hermeneutyka liturgiczna – analiza antropologiczna – proces aktualizacji. Zwłaszcza ten ostatni (aspekt zadaniowy) mocno akcentuje kontekst regionalny, tj.  przywiązuje szczególną uwagę do rozpoznawania i interpretacji „znaków czasu” w konkretnym, lokalnym „hic et nunc” oraz specyficznym „Sitz im Leben” słuchaczy.

Druga część zawiera wybrane i opatrzone komentarzem teksty źródłowe. Składa się na nią 100 dokumentów (homilii biskupów katowickich) ułożonych tematycznie oraz - w obrębie poszczególnych tematów – chronologicznie. Są to: homilie na uroczystość NMP Królowej Polski [Święta Narodowego Trzeciego Maja] – nr 2-22; Narodowego Święta Niepodległości [11 listopada] – nr 23-43; homilie wygłaszane z okazji rocznic wydarzeń historycznych (powstań śląskich, podpisania porozumień jastrzębskich, tragedii na kopalni „Wujek”) – nr 44-78 oraz homilie okolicznościowe – nr 78-99. Klamrę spinającą zbiór stanowią: homilia bp Herberta Bednorza z 11 listopada 1979 roku [nr 1] oraz słowo wstępne wygłoszone przez abp. Wiktora Skworca podczas konferencji „Myśląc ojczyzna... Obywatelskość i patriotyzm w 100. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę” 14 maja 2018 [nr 100]. Pracę uzupełniają rozbudowane indeksy: osób i rzeczowy.

Spis treści:
Wykaz skrótów 13
Patriotyzm jako wartość wspólnototwórcza w przepowiadaniu i praktyce 15
Patriotyzm jako wartość głoszona 17
Patriotyzm jako wartość relacyjna 21
Patriotyzm jako wartość praktykowana 28
Spis materiałów źródłowych 33

Teksty źródłowe
Prolegomena 47
I. Homilie na Uroczystość NMP Królowej Polski (3 maja) 54
II. Homilie na Święto Odzyskania Niepodległości (11 listopada) 132
III. Homilie rocznicowe 201
IV. Homilie wygłoszone z innych okazji 331
Post scriptum 415
Bibliografia 418
Indeks 439

Szczegóły
Kategoria: Publikacje
Odsłon: 1270

Grant 5/9 dr hab. Lucyna SADZIKOWSKA, prof. UŚ (UŚ Katowice) 

„Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w świetle dokumentów i relacji – geneza powstania”

 Zasadniczym celem projektu jest naukowe opracowanie zasobu źródłowego, istotnego dla historii Kościoła na Śląsku oraz dla Uniwersytetu Śląskiego, jego ochrona, upowszechnienie i włączenie do żywej tradycji kultury. Materiałową podstawą badań są dokumenty przechowywane w Archiwum Archidiecezjalnym w Katowicach i Archiwum Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz relacje (pogłębione wywiady).

Planowana publikacja ma stanowić największe tego typu krytyczne opracowanie zespołu źródeł, dokumentacji, dokumentów życia społecznego i wywiadów dotyczących genezy powstania Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Projekt stawia sobie za cel przetłumaczenie z języka niemieckiego, opracowanie i opatrzenie aparatem krytycznym, historyczno-filologicznym oraz publikację zasobu źródłowego, wywiadów, a także zachowanych innych nietekstowych dokumentów.

Wymiernym i udokumentowanym efektem projektu będzie publikacja naukowa zbioru dokumentów, źródeł i wywiadów oraz nietekstowych dokumentów życia społecznego wraz z ich opracowaniem edytorskim i naukowym. Projekt zakończy się seminarium dyskusyjnym, podczas którego zaprezentowane zostaną wyniki prac m.in. w formie prezentacji multimedialnej.

 Forma projektu (przewidywane efekty):

  1. Publikacja krytycznej edycji materiałów źródłowych dotyczących powstania Wydziału Teologicznego UŚ.
  2. Seminarium dyskusyjne „Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w świetle dokumentów i relacji – geneza powstania”

Grant 4/8/2021 Anna Bańczyk, Z Mikołowa do Zambii. Geneza przybycia Sióstr Boromeuszek do Zambii.
Cel projektu:
• Przedmiotem projektu jest publikacja na temat początków obecności Sióstr Boromeuszek w Zambii. Praca ta stanowi studium historyczne genezy oraz pierwszych lat pobytu sióstr w Zambii - do czasu wybudowania i poświęcenia pierwszego domu przeznaczonego dla sióstr (Chilanga, 23 kwietnia 1973 r.).
• Publikacja jest pierwszym krytycznym opracowaniem materiałów znajdujących się w Archiwum Zgromadzenia. W związku z takim do nich podejściem posiada ona wartość historycznej pamięci dziełach zgromadzenia.
• Edycja zawiera niepublikowane dotychczas źródła, jakim są fragmenty z korespondencji pierwszych sióstr misjonarek oraz zdjęcia z tamtego czasu.
• Realizacja celu, jakim jest wydanie książki o początkach misji Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza w Zambii jest przygotowana z okazji Jubileuszu 5o-lecia tego wydarzenia, ss. boromeuszki przybyły do Zambii 27 października 1971 r.
Czas realizacji: 2021 r.

Grant 3/7/2021, Michał Konieczko, THE MEANING OF MARITAL ՙΈNΩΣΙΣ IN WIDOWHOOD IN JOHN CHRYSOSTOM'S TEXT AD VIDUAM IUNIOREM w ramach serii Studia Antiquitatis Christianae Series Nova. 

Książka pt. THE MEANING OF MARITAL ՙΈNΩΣΙΣ IN WIDOWHOOD IN JOHN CHRYSOSTOM TEXT AD VIDUAM IUNIOREM. Jest to praca doktorska obroniona w  Instytucie Wschodnim w Rzymie. Pracę doktorską recenzowali  prof. Gianandrea di Donna, ks. prof. Basilio Petra' oraz ks. prof. Rafał Zarzeczny. Tłumaczenie oracji (dla wersji polskiej), które pierwotnie nie było częścią pracy doktorskiej przejrzał i poprawił ks. prof. Henryk Pietras.   Planowana jest publikacja polskiego tłumaczenie dużej części ww. pracy doktorskiej wraz z autorskim tłumaczeniem Oracji do młodej wdowy Jana Chryzostoma. 

Czas realizacji: wrzesień 2021

Grant 2/06/2021 - dr  Jacek Żurek, Włodzimierz Cieński. Od Lwowa do Teheran. Wspomnienia duszpasterskie 1939-1942.

Publikacja jest integralnie związana z problematyką działalności biskupa polowego Józefa Gawliny na emigracji w latach 1939-1942. Edycja źródłowa zawiera wstęp problemowy autora, wspomnienia Włodzimierza Cieńskiego i pozostałe (bibliografia, indeksy, zdjęcia, mapy, genealogie rodziny Cieńskich i spokrewnionych).  Publikacja ma powstać w koedycji z Collegium Verum (d. Szkoła Wyższa Przymierza Rodzin w Warszawie), rodzin  spokrewnione (Dzieduszyccy, Cieńscy, Mier-Jędrzejowiczowie).

Czas realizacji: 2021

 Grant 1/03/2021 - ks. dr Michał Kłakus, Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński a Kościół we Francji.
Czas realizacji: 2021-22

Opis projektu:
W latach komunizmu w Polsce kard. Stefan Wyszyński żywo interesował się sytuacją religijną we Francji. W przeciwieństwie do innych krajów kapitalistycznych jak RFN  i Austria uważał on „kraj nad Sekwaną” nie tylko przyjazny Polakom ale stanowiący przeciwwagę dla niemieckim ambicjom do regulowania powojennej rzeczywistości międzynarodowej. Ponadto w Polskim Seminarium Duchownym (zał. w 1945 r. ) a bezpośrednio zależnym od Prymasa Polski w czasie komunizmu istniała centrala zarządzająca dystrybucją darów (głównie literatury teologicznej ale również lekarstw, czy materiałów liturgicznych), które płynęły z USA (także z Francji, Szwajcarii) z przeznaczeniem dla Kościoła w Polsce. Sprawami tym, z upoważnienia kard. Wyszyńskiego zajmował się rektor seminarium ks. Antoni Banaszak. Ponadto kard. Wyszyński we współpracy między francuskimi katolikami postępowymi („prêtres ouvriers”, „Pax Christi”, « Jeunesse de l'Église », środowisko dominikanów; czasopisma: „ La Quinzaine” « Les Informations Catholiques Internationales », « La Vie catholique Illustrée » „Témoignage chrétien”) a grupą PAX którzy działali na zlecenie władz partyjno-państwowych widział zagrożenie dla jedności Kościoła w Polsce. 

Celem projektu jest zapoznanie czytelnika z działalnością kard. Wyszyńskiego i jego związków z Francją ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji religijnej w obu krajach.

Autor zamierza przeprowadzić kwerendę w archiwach polskich (IPN, AAN, MSZ) francuskich (Centre national des archives de l'Eglise de France (CNAEF), Archives du ministère des Affaires étrangères, Archives historiques du diocèse de Paris, PMK, Seminarium w Paryżu) oraz watykańskich (ASV, Segretaria di Stato).

Zakładane cele:
Zgromadzone materiały posłużą do publikacji w l. 2021-22:
-materiałów źródłowych z komentarzem zawierających korespondencję Prymasa Polski z rektorem seminarium duchownego w Paryżu.
-serii artykułów pokazujących działalność kard. Wyszyńskiego „widzianą z Paryża” „oczami francuskich dyplomatów, przedstawicieli Kościoła we Francji) jak również stosunek kard. Wyszyńskiego do Wychodźstwa Polskiego w tym kraju.

Grant 1/04/2018 - dr hab. Katarzyna TAŁUĆ (UŚ Katowice)  Spuścizna naukowa ks. profesora Wincentego Myszora

Celem projektu jest krytyczne, z zachowaniem przepisów prawa (o tajemnicy korespondencji, ochronie dóbr osobistych), opracowanie materiałów źródłowych do biografii naukowej ks. prof. Wincentego Myszora. Zastosowanie w badaniach metody badania dokumentów, elementów metody prozopograficznej pozwoli na odtworzenie drogi naukowej i zrekonstruowanie kolejnych etapów badań prowadzonych przez ks. prof. Wincentego Myszora. Przygotowując publikację, będącą krytycznym opracowaniem materiałów źródłowych do biografii naukowej ks. prof. Wincentego Myszora, zostanie uwzględniony  aspekt dokumentacyjno-źródłowy, co przejawia się w realizacji następujących zadań:

  1. Przygotowanie komentarza bibliograficznego do poszczególnych dokumentów.
  2. Rekonstrukcję reguł komunikacji w ich wymiarze funkcjonalnym, której przejawem są analizowane materiały, np. korespondencja, i na tej podstawie opisanie jednego z mechanizmów budowania warsztatu naukowego ks. prof. Wincentego Myszora – patrologa.

Perspektywa funkcjonalna zakłada opis komunikacji w obrębie zagadnień:

  1. ks. prof. dr hab. Wincenty Myszor – kompletowanie księgozbioru (korespondencja np. z wydawnictwami, księgarniami),
  2. ks. prof. dr hab. Wincenty Myszor – redaktor czasopism  „Studia Antiquitatis Christianae”; „Śląskich Studiów Historyczno-Teologicznych”, serii wydawniczych.
  3. ks. prof. dr hab. Wincenty Myszor – autor prac naukowych
  4. ks. prof. dr hab. Wincenty Myszor – tłumacz

Pozostałe cele projektu

  1. Publikacja materiałów źródłowych zostanie zaopatrzona w zwarte wydanie bibliografii dokumentów źródłowych do biografii naukowej ks. prof. Wincentego Myszora.
  2. Wersja drukowana bibliografii zostanie przygotowana także w formie cyfrowej.
  3. Uzupełnieniem prac nad publikacjami wymienionymi wyżej będzie seminarium dyskusyjne poświęcone dokumentom życia osobistego traktowanym jako źródło informacji w badaniach nad życiem i twórczościom konkretnych osób ze świata nauki, kultury.

Forma projektu (przewidywane efekty):

  1. Publikacja krytycznej edycji materiałów źródłowych do biografii naukowej ks. prof. Wincentego Myszora.
  2. Bibliografia dokumentów źródłowych do biografii naukowej ks. prof. Wincentego Myszora. Wybór (wersja drukowana i elektroniczna).
  3. Seminarium dyskusyjne "Dokumenty życia osobistego jako źródło informacji w badaniach naukowych"

 

Dokumentacja i popularyzacja "Sławnych Nieszporów" jako zjawiska kulturowego

 Grant: mgr Aneta Pisz - 23.09.2018 

 Cel projektu:

  • Przedmiotem projektu jest nagranie uroczystych nieszporów zwanymi "Sławnymi nieszporami". Integralnym komponentem projektu będzie komentarz merytoryczny zawarty w folderze opracowanym przez muzykologa.
  • Realizacja projektu pozwoli przekazać przyszłym pokoleniom dziedzictwo kultury duchowej i świadectwo religijności wspólnoty chełmskiej.
  • Nieszpory te od blisko 120 lat śpiewane są w kościele pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej w Chełmie Śląskim.
  • Za utrwalaniem "Sławnych nieszporów" przemawia wartość historyczno - językowa tekstów pochodzących z drugiej połowy XIX wieku, ale inspirowanych "Psałterzem" Jana Kochanowskiego.
  • Nagranie nieszporów będzie mieć znaczenie dokumentacyjne a zarazem może się przyczynić do upowszechnienia nabożeństwa w szerszych kręgach śląskiej społeczności.

 Pozostałe cele projektu:

  • popularyzacja "Sławnych nieszporów" wśród etnologów, muzykologów, językoznawców oraz parafian
  • opracowanie naukowe i wydanie folderu dotyczącego historii tekstu, tradycji wykonania oraz zapisu nutowego "Sławnych Nieszporów "
  • rejestracja dźwiękowa i wydanie płyty CD "Sławnych Nieszporów"

 Forma projektu (przewidywane efekty):

  • Utrwalenie i zachowanie "Sławnych Nieszporów"
  • Przekaz pokoleniowy utworu i tekstów historycznych dotyczących "Sławnych Nieszporów”

 

Digitalizacja zasobów Archiwum Archidiecezji Katowickiej (grudzień 2019-styczeń 2020)

  • Digitalizacja Okólników wychodzących z kurii diecezjalnej w Katowicach z lat 1945-1956, zebranych w dwóch woluminach przez ks. Józefa Kurpasa, późniejszego sufragana katowickiego
Szczegóły
Kategoria: Publikacje
Odsłon: 2497

Regulamin przyznawania i realizacji grantów badawcze oraz przyznawania nagród za najlepszą pracę dyplomową przyznawanych przez Centrum Badań nad Historią Kościoła im. Ks. Wincentego Myszora

Centrum Badań nad Historią Kościoła im. Ks. Wincentego Myszora (dalej Centrum) przyznaje granty badawcze oraz nagrody za najlepszą pracę dyplomową z zakresu Historii Kościoła starożytnego lub Historii Kościoła na Śląsku zgodnie z działalnością statutową Centrum.

Nagroda za najlepszą pracę dyplomową

  1. Do nagrody za najlepszą pracę dyplomową kwalifikują się: prace magisterskie, licencjaty kanoniczne oraz doktoraty, które otrzymały co najmniej ocenę 4,5.
  2. Nagroda jest przyznawana jednorazowo i wybierana w trybie konkursowym.
  3. Wysokość nagrody to maksymalnie 2 000 zł za pracę magisterską i licencjat kanoniczny oraz 4 000 zł za rozprawę doktorską.
  4. Aby ubiegać się o nagrodę absolwent musi złożyć, drogą elektroniczną, następujące dokumenty, które stanowią załącznik niniejszego regulaminu:
    • wniosek,
    • praca dyplomowa,
    • rekomendacja promotora

Grant badawczy

  1. Grant może ubiegać się student studiów magisterskich lub doktoranckich lub pracownik naukowy do 40 roku życia.
  2. Student lub pracownik naukowy musi być reprezentowany przez Uczelnię Wyższą, z którą Centrum podpisze umowę na realizację grantu.
  3. Projekty badawcze muszą dotyczyć Historii Kościoła starożytnego lub Historii Kościoła na Śląsku.
  4. Wniosek o grant musi być zatwierdzony przez kierownika danego zakładu naukowego (Katedry względnie Wydziału), a w przypadku doktorantów także przez promotora/opiekuna naukowego.
  5. Wysokość grantu przyznanego przez Centrum może stanowić maksymalnie 60% całego projektu badawczego, przy czym kolejne 10% powinien stanowić wkład własny osobowy zgłaszającego się, a 30% pochodzić z innych źródeł. Przy czym grant przyznany przez Centrum nie może wynieść więcej niż 10 000 zł.
  6. Grant może być przeznaczony na działalność naukowo-badawczą, w szczególności na:
    • koszty realizacji projektu opisanego we wniosku,
    • zakup materiałów naukowych,
    • koszty związane z uczestnictwem w seminariach i konferencjach naukowych,
  7. Grantobiorca może dokonywać przesunięć w budżecie w wysokości 10% między pozycjami budżetowymi bez informowania Zarządu Centrum, za wyjątkiem pozycji związanych z wynagrodzeniem. Inne przesunięcia w budżecie możliwe są po wystosowaniu pisemnej prośby do Zarządu Centrum.
  8. Okres realizacja grantu nie może przekraczać jednego roku. Jego realizacja winna się rozpocząć w ciągu trzech miesięcy od przyznania grantu.
  9. Granty przyznawane są w trybie konkursowym. W przypadku nieudzielenia grantu kandydat może ubiegać się ponownie o dofinansowanie w kolejnej edycji konkursu.
  10. Nadzór nad bieżącą realizacją merytoryczną oraz finansową grantu sprawuje Uczelnia reprezentująca grantobiorcę/studenta.
  11. Grantobiorca zobowiązany jest do przedstawienia dwóch sprawozdań finansowo-merytorycznych. Pierwszy 15 dni po upływie połowy czasu realizacji grantu, drugi należy złożyć do 30 dni od daty zakończenia okresu jego realizacji.

Tryb konkursowy

Tryb konkursowy odbywa się na podstawie niniejszego regulaminu lub ogłoszenia o konkursie umieszczonego na stronie internetowej Centrum.

  1. Ogłoszenie każdorazowo będzie zawierało termin nadesłania zgłoszenia, termin ogłoszenia wyników konkursu, adres właściwy dla nadesłania zgłoszenia i inne istotne informacje bieżące.
  2. Komisja konkursowa składa się z Kapituły naukowej oraz Zarządu Centrum.
  3. Komisja ocenia wnioski na podstawie karty oceny przyznając punktacje w skali od 0-10 pkt. Karty oceny naboru wniosków o granty oraz konkursu na  najlepszą pracę dyplomową będą każdorazowo stanowić załącznik ogłoszenia.
  4. Na zakończenie ogłaszana jest lista rankingowa, która jest podstawą do przyznania grantu/nagrody.
  5. Komisja konkursowa ma prawo odrzucić wniosek o grant/nagrodę bez podania przyczyny.
Szczegóły
Kategoria: Publikacje
Odsłon: 2546

Celami Fundacji
Centrum Badań nad Historią Kościoła
im. ks. prof. Wincentego Myszora są:

  • Kontynuacja i rozpowszechnienie szeroko pojętych badań nad historią starożytnego Kościoła w tym gnostycyzmu i dziedzinami pokrewnymi; przekład i opracowanie kodeksów z Nag Hammadi; tłumaczenia na język angielski publikacji autorstwa Wincentego Myszora.
  • Inicjowanie i promowanie najlepszych prac z dziedziny historii Kościoła na Śląsku.
  • Podejmowanie i wspieranie działań z zakresu nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania.

Fundacja realizuje swoje cele poprzez:

  • Działalność edukacyjną, wydawniczą i badawczą.
  • Organizacje konferencji, seminariów, wykładów.
  • Współpracę z ośrodkami naukowymi i wydawnictwami krajowymi i zagranicznymi w zakresie wymienionym w celach działania Fundacji.
  • Finansowanie stypendiów i grantów dla osób podejmujących prace naukowo-badawcze zgodne z celami Fundacji określonymi w statucie.
  • Fundacja ogłasza konkurs na najlepsze prace dyplomowe związane z tematyką historii Kościoła, opiniuje i przyznaje nagrody wyróżnionym pracom
  • Fundacja przyznaje dotacje w ściśle określonych kwotach na rzecz podmiotów realizujących przedsięwzięcia, które są zgodne ze statutowymi celami Fundacji i zostały wybrane oraz zaakceptowane przez Zarząd Fundacji.
  • Wsparcie przyznawane jest przez Fundację pod warunkiem spełnienia przez podmiot dotowany określonych warunków. Do warunków tych należy m.in. zobowiązanie się podmiotu dotowanego do:
      • wykorzystania środków finansowych zgodnie z przeznaczeniem,
    1. składania Fundacji sprawozdań, przedstawiających sposób wykorzystania otrzymanych środków finansowych,
    2. zapewnienia, że przy realizacji przedsięwzięć w dostrzegalny dla wszystkich sposób zaznaczony zostanie udział Fundacji w ich finansowaniu,
    3. rozliczenia przez podmiot wcześniej udzielonych dotacji.

patrz: Pracownia Patrystyczna

Szczegóły
Kategoria: Publikacje
Odsłon: 3883